Η «θρεπτική» αξία του ύπνου

/0 Comments/in /by

Οι ψυχοσωματικές παρενέργειες από την έλλειψη ξεκούρασης και τα επικίνδυνα «απόβλητα» του εγκεφάλου.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο θεός «Yπνος» είναι γιος της «Νύχτας» και δίδυμος αδελφός του «Θανάτου». Κατοικεί στο μεταίχμιο του άνω και κάτω κόσμου, ενώ ο αδελφός του είναι μονίμως στον Aδη. Στη σύγχρονη εποχή, όμως, γνωρίζουμε ότι ο ύπνος, όχι μόνον δεν προσομοιάζει στον θάνατο αλλά, αντίθετα, είναι ζωοδότης, απόλυτα απαραίτητος για την υγιή επιβίωση του ανθρώπου, με την παρατεταμένη πλήρη στέρησή του να οδηγεί στον φυσικό θάνατο. Επίσης, αντίθετα με ό,τι πολλοί ακόμη πιστεύουν, ο ύπνος δεν αντιστοιχεί σε μια υποτονική «ανάπαυση» του εγκεφάλου. Τουναντίον, αντιπροσωπεύει μια μεταβολικά και ηλεκτροχημικά ενεργή περίοδο με τεράστια σημασία για την όλη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Τακτοποίηση των μνημών και των γεγονότων της προηγούμενης ημέρας και επανευαισθητοποίηση νευρωνικών κυκλωμάτων, που είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί και απευαισθητοποιηθεί λόγω χρήσης, είναι δύο από τις γνωστές λειτουργίες του κοιμωμένου μυαλού, αν και, σίγουρα, υπάρχουν κι άλλες, που συνεχώς ανακαλύπτονται με την πάροδο του χρόνου και τη συνεχή πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Στη συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η απαιτούμενη φυσιολογική διάρκεια του ύπνου είναι περίπου 7-8 ώρες το 24ωρο. Η φυσιολογική διάρκεια του ύπνου στα παιδιά, όμως, είναι πολύ μακρότερη, από 14-17 ώρες το 24ωρο στα βρέφη, με προοδευτική ελάττωση του χρόνου με την πρόοδο της ηλικίας. Σύμφωνα με το Center of Disease Control των ΗΠΑ, οι συνιστώμενες διάρκειες είναι 10-13 ώρες το 24ωρο στα παιδιά 3-5 ετών, 9-12 ώρες σε αυτά των 6-12 ετών, 8-10 ώρες σε εφήβους 13-18 ετών και 7-8 ώρες σε όλους άνω των 19 ετών. Σημειωτέον, η σύγχρονη ζωή στον δυτικό κόσμο έχει ελαττώσει κατά μέσον όρο κατά 2 τις ώρες ύπνου μέσα στο 24ωρο, ενώ έχει σχεδόν ολοκληρωτικά εξαφανίσει τον μεσημεριανό ύπνο. Εξαιρετική μελέτη έχει δείξει ότι αυτή η 2ωρη χρόνια μείωση έχει πολλά αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία του ανθρώπου, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία, όπως εξηγώ παρακάτω.

Απειλή για όλες τις ηλικίες

Οι αρνητικές επιπτώσεις της βράχυνσης των απαραίτητων ωρών ύπνου είναι πολλές και εξαιρετικά βλαπτικές για τον οργανισμό, σε όλες τις ηλικίες. Σε μελέτες που διεξήχθησαν και δημοσιεύθηκαν τη δεκαετία του 1990, έγινε γνωστό ότι η στέρηση ύπνου αποτελεί μια ειδική μορφή στρεσογόνου ερεθίσματος, που διαφέρει στην παθοφυσιολογία της από σχεδόν όλα τα άλλα ερεθίσματα. Την επόμενη της στέρησης ημέρα προκαλείται αύξηση συστηματικής φλεγμονής, χωρίς, περιέργως, να διεγείρεται η κλασική ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη. Τα στερημένα ύπνου άτομα συχνά αισθάνονται υπνηλία, εκνευρισμό και θυμό, ενώ κατά καιρούς δείχνουν επιθετική συμπεριφορά, έχουν αυξημένη «συναισθηματική» όρεξη (comfort eating) και δεν αποδίδουν καλά σε δοκιμασίες ελέγχου της διανοητικής τους λειτουργίας και των δεξιοτήτων τους. Ολες αυτές οι αλλαγές στον οργανισμό πιθανόν να έχουν άμεσες, αλλά και χρόνιες, αρνητικές επιπτώσεις. Αυτές συμπεριλαμβάνουν δυσφορικό συναίσθημα, προβλήματα στις σχέσεις με άλλους ανθρώπους, αυξημένη πρόσληψη κακής ποιότητας τροφής, ελαττωμένη απόδοση στο σχολείο ή την εργασία και αύξηση τροχαίων και άλλων ατυχημάτων. Στην πιο χρόνια στέρηση ύπνου, από την άλλη μεριά, οι αλλαγές αυτές μπορεί να προκαλέσουν αυξημένο σωματικό βάρος με τα γνωστά συνοδά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα υγείας, καθώς και να οδηγήσουν το άτομο σε σχολική ή επαγγελματική αποτυχία, με περαιτέρω ψυχοσωματικό στρες και συσσώρευση των αρνητικών του επιπτώσεων στον οργανισμό.

Η «θρεπτική» αξία του ύπνου-1

Τα σωματικά και ψυχολογικά αναπτυσσόμενα άτομα –παιδιά, έφηβοι και νέοι– είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην έλλειψη του ύπνου. Είναι γνωστό ότι η αυξητική ορμόνη, η οποία επηρεάζει θετικά τη σωματική αύξηση και το τελικό ύψος των παιδιών, εκκρίνεται την πρώτη περίοδο της νύχτας, κατά τη διάρκεια του «σταδίου 4» βαθέος ύπνου. Ο βαθύς ύπνος, που η διάρκειά του προοδευτικά ελαττώνεται με την πάροδο της ηλικίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την υγεία όλων των ανθρώπων. Η ελλιπής διάρκειά του οδηγεί σε ελάττωση του αισθήματος ξεκούρασης και φρεσκάδας, που φυσιολογικά προσφέρει ο ύπνος στον οργανισμό. Είναι ενδιαφέρον ότι η κάθαρση του ενδιάμεσου ιστικού («γλυμφατικού») υγρού, που λούζει τα εγκεφαλικά κύτταρα και απομακρύνει τα απόβλητά τους μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και του κυκλοφορικού συστήματος, λαμβάνει χώρα ειδικά κατά τη διάρκεια του βαθέος ύπνου. Μόλις δημοσιεύθηκε επιστημονική εργασία που δείχνει ότι η χρόνια ελλιπής διάρκεια του «σταδίου 4» βαθέος ύπνου σχετίζεται με ανάπτυξη πρόωρης άνοιας.

Τα στερημένα ύπνου άτομα συχνά αισθάνονται υπνηλία, εκνευρισμό και θυμό, ενώ κατά καιρούς δείχνουν επιθετική συμπεριφορά.

Η έναρξη του ύπνου είναι στενά συνδεδεμένη με τη λειτουργία του κιρκάδιου, δηλαδή νυχθημερήσιου βιολογικού ρολογιού του οργανισμού μας και σηματοδοτείται με μια ορμόνη, τη μελατονίνη, που εκκρίνεται φυσιολογικά με την ελάττωση του φωτισμού το βράδυ. Η έκκριση της ορμόνης αυτής μειώνεται από το ισχυρό φως, ιδιαίτερα στο φάσμα του μπλε χρώματος, το οποίο εκπέμπεται από τις διάφορες οθόνες που χρησιμοποιούμε σήμερα. Επίσης, το κέντρο του ύπνου καταστέλλεται από την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη. Συνεπώς, η χρήση οθόνης και η τυχόν ψυχική διέγερση που μπορεί να προκληθεί από το περιεχόμενό της, έχουν διπλή δράση, συμβάλλοντας στην αδυναμία ενός ατόμου να αποκοιμηθεί την ώρα που πρέπει, προκαλώντας σημαντική καθυστέρηση και εκνευρισμό. Η χρήση οθονών από όλους μας, συνεπώς, πρέπει να παύει τουλάχιστον 2 ώρες προ της βραδινής κατάκλισης.

Η ιδιαιτερότητα των νέων

Οι έφηβοι και οι νέοι 14-24 ετών έχουν και μια άλλη ιδιαιτερότητα που αφορά τον ύπνο τους. Για λόγους που ακόμη δεν γνωρίζουμε, σ’ αυτές τις ηλικίες υπάρχει μια σημαντική καθυστέρηση (διαφορά φάσης) 2-3 ωρών στη χρονική σηματοδότηση του κιρκάδιου βιολογικού ρολογιού. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα αυτά φυσιολογικά κοιμούνται με καθυστέρηση και άρα δεν ευθύνονται τα ίδια για το γεγονός ότι αργούν να κοιμηθούν κάθε βράδυ. Προφανώς, αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν συντάσσονται σχολικά – πανεπιστημιακά προγράμματα, δεδομένου ότι έφηβοι και νέοι μαθητές-ήτριες και φοιτητές-ήτριες στερημένοι-ες ύπνου ούτε αποδίδουν στις σπουδές τους, όπως θα έπρεπε ούτε διατηρούν την καλή υγεία τους. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, σε πολλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ η έναρξη των μαθημάτων είναι μετά τις 10.00 το πρωί. Σημειώνω ότι, μολονότι οι δυσκολίες που θα προκαλούσε η καθυστέρηση της πρωινής έναρξης του γυμνασίου και του λυκείου στους εργαζομένους γονείς και στα σχολεία είναι κατανοητές, θα ήταν ευχής έργο να εφαρμοζόταν ένα τέτοιο μέτρο, δεδομένου ότι θα αύξανε τη σχολική απόδοση των μαθητών και θα βελτίωνε το συναίσθημά τους και, πιθανόν, και τη συμπεριφορά τους.

Συμπερασματικά, ο τακτικός και επαρκής ύπνος αποτελεί μία από τις πέντε κύριες συνιστώσες ενός υγιεινού τρόπου ζωής, με τις άλλες να είναι η σωστή διατροφή, η μέτρια άσκηση, η χρονική καθημερινή κανονικότητα του ύπνου και των γευμάτων και η διαχείριση του στρες.

*Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας και επικεφαλής στην έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

πηγή: kathimerini.gr

Ο Καθηγητής Γιώργος Χρούσος και οι ήρωες των Τεμπών, πρωταγωνίστησαν στην ετήσια τελετή των Διεθνών Βραβείων Vexillum Sciacca 2023 στο Βατικανό

/0 Comments/in /by

Στην κατάμεστη αίθουσα Aula Magna στο Ποντιφικό Πανεπιστήμιο Urbaniana στο Βατικανό, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία για 21η χρονιά το Σάββατο στις 7 Οκτωβρίου 2023, η ετήσια τελετή βράβευσης των Διεθνών Βραβείων Vexillum Giuseppe Sciacca.

Προσωπικότητες από όλο τον κόσμο βραβεύθηκαν για την επιστήμη, την έρευνα, τον πολιτισμό, την τέχνη, το πλούσιο έργο τους και την εθελοντική τους δράση.

Ο Καθηγητής Ιατρικής Γιώργος Χρούσος

Από ελληνικής πλευράς βραβεύθηκαν, ο Καθηγητής Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας Γεώργιος Χρούσος, με το Βραβείο Ιατρικής Επιστήμης, ενώ οι νεαροί Ανδρέας Αλικανιώτης και Άγγελος Τσιαμούρας με το Βραβείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τον ηρωισμό που επέδειξαν σώζοντας πολλούς ανθρώπους στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, καθώς και ο εκλιπών Φώτης Πονηρός, ως δημιουργός έργων υψηλής κοσμηματοποιίας και για την συμβολή του στον θεσμό των βραβείων Sciacca.

Τον καθηγητή Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας Γεώργιο Χρούσο βράβευσε o Στρατηγός Καθηγητής Gerardo Restaino. O Γεώργιος Χρούσος πρωτοστάτησε σε μελέτες που διευκρίνισαν τις ιδιαίτερα σημαντικές επιπτώσεις του στρες στον οργανισμό σε συμπεριφορικό, νευροενδοκρινικό, κυτταρικό και μοριακό επίπεδο. Διεξήγαγε καινοτόμες έρευνες για την ανθρώπινη ανάπτυξη και είναι ένας από τους 50 σπουδαιότερους βιοϊατρικούς επιστήμονες στον κόσμο.

 

Ανδρέας Αλικανιώτης και Άγγελος Τσιαμούρας

Η Αυτού Εξοχότης Πρέσβυς της Ελλάδας στο Βατικανό Κάτια Γεωργίου και ο Δρ. Επικοινωνίας Andrea Cicini βράβευσαν τον Ανδρέα Αλικανιώτη (20 ετών) και τον  Άγγελο Τσιαμούρα (19 ετών) με το βραβείο Εθελοντισμού και Κοινωνικής Αλληλεγγύης  σε μια φορτισμένη ατμόσφαιρα με το κοινό να χειροκροτεί όρθιο τους δύο ήρωες των Τεμπών. Οι δύο φοιτητές που ενεπλάκησαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 στα Τέμπη με 57 νεκρούς, με θάρρος και  εξαιρετική ανιδιοτέλεια διακινδυνεύοντας την ζωή τους, έσωσαν 26 ανθρώπους.

Κωνσταντίνα Παπαγιάννη -Πονηρού και Γιώργος Πονηρός

Ο στρατηγός Giocchino Angeloni παρέδωσε για το Φώτη Πονηρό το Βραβείο ad memoriam στη σύζυγό του Κωνσταντίνα Παπαγιάννη και στον αδερφό του Γιώργο Πονηρό.  Ο Φώτης Πονηρός διεθνής δημιουργός έργων υψηλής κοσμηματοποιίας υπήρξε εθελοντής και ανθρωπιστής ανήκοντας  στην ευρύτερη οικογένεια των βραβείων Vexillum Sciacca.

Sofia Tomov

Το Απόλυτο Βραβείο απονεμήθηκε από τον καρδινάλιο Leo Burk με την συνδρομή της Γενικής Γραμματέως Βίκυς Μπαφατάκη και του Πρέσβη της Βουλγαρίας στο Βατικανό Α.E. Kostadin Kodzhabashev στην Sofia Tomov  19 ετών, για το λογισμικό “Qardian Labs” που εφηύρε που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τη βελτίωση της διάγνωσης αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής, κύρια αιτία θανάτου των αθλητών, καθώς επίσης για τη δημιουργία ενός  αλγορίθμου δικής της εφεύρεσης που επιλέγει προληπτικά τη σωστή φαρμακευτική αγωγή για τον ασθενή, αποφεύγοντας τις παρενέργειες, που κατατάσσονται στην τέταρτη θέση στην προέλευση των θανάτων στις ΗΠΑ.

Η Βίκυ Μπαφατάκη με τον Καρδινάλιο Ryamond Leo Burke

Η Γενική Γραμματέας Βίκυ Μπαφατάκη δήλωσε: «Είναι μεγάλη τιμή για την Προεδρία και τη Γενική Γραμματεία των Διεθνών Βραβείων Vexillum Sciacca να υποδεχτούμε και να βραβεύσουμε εμβληματικές προσωπικότητες από το διεθνές επιστημονικό, πολιτισμικό και κοινωνικό στερέωμα, άνθρωποι αλτρουιστές που συμβάλλουν τα μάλα για την πρόοδο της ανθρωπότητας».

Αναλυτικά τα σημαντικότερα βραβεία:

Ο Καθηγητής Jon Henderson

Βραβείο Ενάλιας Αρχαιολογίας έλαβε από τον Υπαρχηγό της Αστυνομίας, Δρ. Mario di Sclavis ο Σκωτσέζος Καθηγητής Jon Henderson, διευθυντής του υποβρύχιου αρχαιολογικού προγράμματος Παυλοπέτρι και ειδικός στην εφαρμογή της πληροφορικής, της ακουστικής και της σάρωσης με λέιζερ σε χερσαίες και υποβρύχιες έρευνες.

Οι Καθηγητές Οφθαλμολογίας Michele Reibaldi και Vincenzo Sarnicola

Βραβείο Ιατρικής – Οφθαλμολογίας έλαβαν οι  Καθηγητές Michele Reibaldi –απονεμήθηκε από τη Γ.Γ. Vexillum Sciacca Δρ. Βίκυ Μπαφατάκη- και Vincenzo Sarnicola –το βραβείο απένειμε ο Στρατηγός, Καθηγητής Angelo Giustini. Οι δυο Καθηγητές με αυτομεταμόσχευση ολόκληρης της οφθαλμικής επιφάνειας, -για πρώτη φορά στον κόσμο ένας ασθενής που ήταν εντελώς τυφλός επί 30 χρόνια, πάσχοντας από μη αναστρέψιμη τύφλωση του αμφιβληστροειδούς- ανέκτησε την όρασή του.

Ο αθλητής Andy Diaz Hernadez

Βραβείο Αθλητισμού απονεμήθηκε από τον Δρ. Alessio Giagnori στον 27χρονο Ιταλοκουβανό Andy Diaz Hernadez, διεθνή αθλητή με παγκόσμιες νίκες στο τριπλούν και κάτοχος του τίτλου Diamond League 2022 & 2023.

Cedric Bogaert

O 27χρόνος Βέλγος Cedric Bogaert  έλαβε το βραβείο Γενετικής – Ιατρικής από τον Δρ. Vincenzo Politi. Ο νεαρός Βέλγος είναι συνδημιουργός της θεραπείας myNEO που βασίζεται στη βιοπροσομοίωση και την τεχνητή νοημοσύνη για βέλτιστες εξατομικευμένες ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου.

Filipa De Sousa Rocha με την Κατερίνα Νίκου

Το βραβείο Μηχανικής Υπολογιστών απονεμήθηκε από την Κατερίνα Νίκου, Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων Vexillum G.Sciacca στην Filipa De Sousa Rocha 27 ετών από την Πορτογαλία για την επινόηση ενός ψηφιακού συστήματος εκμάθησης για παιδιά με προβλήματα όρασης.

 

Alberto Cartuccia Cingolani 6 ετών

Ο Μαέστρος της ΒΙΟ Alfredo Santoloci

Βραβείο Μουσικής έλαβαν οι Alberto Cartuccia Cingolani 6 ετών –παιδί θαύμα στο πιάνο, από τον Δρ. Roberto Tulli και η Blind International Orchestra και ο Μαέστρος Alfredo Santoloci, η οποία αποτελείται από υποβλέποντες και τυφλούς μουσικούς από πολλά κράτη. Το βραβείο στην ΒΙΟ απένειμαν οι: Ανασττάσιος Θοεδωρακέας και Massimo Bolla.

ΒΙΟ

Τα εθιμοτυπικά δαχτυλίδια των Καρδιναλίων είναι δημιουργίες της εταιρείας Poniros Jewelry, ενώ το γλυπτό καράβι φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Ρούσσης, τα βραβεία η εταιρεία Mendrinos Art. Την ενδυματολογική επιμέλεια της της Γενικής Γραμματέα Βίκυς Μπαφατάκη είχε ο Prince Erotokritos., ενώ η Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων Κατερίνα Νίκου φόρεσε δημιουργία της Ελληνίδας  σχεδιάστριας Δάφνης Βαλέντε

Χορηγοί και υποστηρικτές της ελληνικής αποστολής:  ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες Μον. Α.Ε.), Magiq Doorz, KYANA, VCM Productions,  Polygnome Productions, ενώ χορηγός επικοινωνίας η Bci Media Inc.

Γραφείο Τύπου Vexillum G. Sciacca

Το βραβείο “Andrea Prader Prize” για το 2023 στον Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γεώργιο Χρούσο

/0 Comments/in /by

Η Ευρωπαϊκή Εταιρία Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας (European Society of Pediatric Endocrinology, ΕSPE – https://www.eurospe.org/) απένειμε το βραβείο “Andrea Prader Prize” για το 2023 στον Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γεώργιο Χρούσο.

Η απονομή του βραβείου ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια της 61ης Ετήσιας Συνάντησης της ESPE που πραγματοποιήθηκε στην Χάγη στις 21-23 Σεπτεμβρίου 2023 (https://www.eurospe.org/events-espe/espe-2023-annual-meeting/).

Το Βραβείο Andrea Prader είναι το πιο σημαντικό βραβείο της ESPE. Πρόκειται για ετήσιο βραβείο το οποίο απονέμεται σε ένα μέλος της ESPE που έχει διακριθεί, σε αναγνώριση της ηγετικής του ικανότητας, των επιτευγμάτων του στη διδασκαλία και την έρευνα, και της εξαιρετικής συνολικής συμβολής του στον τομέα της παιδιατρικής ενδοκρινολογίας. Η απόφαση για την απονομή λαμβάνεται από την διεθνή επιτροπή Andrea Prader.

Βιογραφικό Γ. Χρούσου

Ο Γεώργιος Χρούσος είναι Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος της Ενδοκρινολογικής Μονάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, ενώ από το 2010 κατέχει την ΄Εδρα της UNESCO στην Εφηβική Ιατρική (UNESCO Chair on Adolescent Health Care) του Πανεπιστημίου Αθηνών.  Το 2011 κατείχε την Διακεκριμένη ΄Εδρα Τζων Κλούγκε στην Τεχνολογία και Κοινωνία, Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, Ουάσινγκτον, ΗΠΑ (Kluge Distinguished Chair in Technοlogy and Society, Library of Congress, USA).  

Πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, το 2000, χρημάτισε Διευθυντής του Τμήματος Παιδιατρικής και Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και της Ανθρώπινης Ανάπτυξης στην Βηθεσδά της Πολιτείας του Maryland και καθηγητής της Παιδιατρικής, Φυσιολογίας και Βιοφυσικής του Πανεπιστημίου Georgetown στην Ουάσινγκτον, τίτλους που κατέχει και σήμερα.

Ο Γ. Χρούσος έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως για την έρευνά του στο μοριακό σύστημα μετάδοσης του σήματος των γλυκοκορτικοειδών στο κύτταρο, στις νόσους του άξονα των επινεφριδίων και στους φυσιολογικούς και μοριακούς μηχανισμούς του στρες. Ο Δρ. Χρούσος έχει συνεισφέρει σημαντικά στη βιοϊατρική βιβλιογραφία και η προσφορά του έχει ανοίξει νέους ορίζοντες σε ένα φάσμα χρόνιων σύμπλοκων διαταραχών του ανθρώπου, όπως η κατάθλιψη, το μεταβολικό σύνδρομο και οι αυτοάνοσες παθήσεις.

Κατά τη σταδιοδρομία του, υπήρξε μέντορας και συνεργάτης σε μία εντυπωσιακή ομάδα νέων επιστημόνων, τόσον ιατρών όσο και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, όπως βιολόγων,  ψυχολόγων, διατροφολόγων, κ.ά., οι οποίοι/ες διαπρέπουν και/ή έχουν κατακτήσει μεγάλα αξιώματα στον ακαδημαϊκό,  κλινικό και  βιομηχανικό κόσμο.

Έχει συγγράψει πάνω από 1000 πρωτότυπες  επιστημονικές εργασίες και το έργο του έχει αναφερθεί διεθνώς σε πάνω από 190,000 επιστημονικές δημοσιεύσεις, μια αδιάψευστη μαρτυρία της σημασίας και επιρροής της έρευνάς του.  Σύμφωνα με το Institute of Scientific Information, είναι ένας από τους πιο υψηλά αναφερόμενους επιστήμονες στον κόσμο (ISI highly cited) όχι μόνο στην Κλινική Ιατρική, αλλά και στην Βιολογία και Βιοχημεία, αλλά και ο υψηλότερα αναφερόμενος κλινικός παιδίατρος και ενδοκρινολόγος παγκοσμίως.  Είναι επίσης ο μοναδικός ΄Ελληνας ιατρός-επιστήμων που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των 100 πλέον αναφερόμενων ιατρών-επιστημόνων στον κόσμο.

Ο κ. Χρούσος είναι Master (Μεγάλος Διδάσκαλος) του Αμερικανικού Κολλεγίου Ιατρών (American College of Physicians) και του Αμερικανικoύ Κολλεγίου Ενδοκρινολογίας (American College of Endocrinology) και Εταίρος (Fellow) του Βασιλικού Κολλεγίου Ιατρών της Μεγάλης Βρετανίας (Royal College of Physicians, London, UK). Μεταξύ άλλων, είναι Επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων της Λιέγης, Βελγίου, Ανκώνας, Ιταλίας και Πατρών, Ελλάδας, και Επίτιμος Καθηγητής των πανεπιστημίων Warwick,St.Petersburg Medical University, Medical University of Xi’an,  και  Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.

Είναι εκλεγμένο μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (The National Academy of Medicine, Washington, DC, USA) και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών  (Academia Europaea, London, UK).

Ο Γ. Χρούσος έχει λάβει πολυάριθμα διεθνή βραβεία για το έργο του, όπως το 1987 Richard E. Weitzman Memorial Award, US Endocrine Society, το  1992 Superior Service Award, U.S. Public Health Service, το 1997 Clinical Investigator Award, US Endocrine Society, τό 1997 Hans Selye Award, Hans Selye Foundation, Montreal, Canada, το First Prize, 1999 Pharmacia-Upjohn International Award for Excellence in Published Clinical Research, US Endocrine Society, το 1999 Novera Herbert Spector Award, International Society for Neuroimmunomodulation, Lugano, Switzerland,  το 2000 Henning Andersen Prize, European Society for Pediatric Endocrinology,  Brussels, Belgium, το 2002 Sir Edward Sharpey-Schafer Medal, British Endocrine Societies, το 2006 Lifetime Achievement Award, International Society for Psycho-Neuro-Endocrinology, Glasgow, UK, το 2007 Henning Andersen Prize, European Society for Pediatric Endocrinology,  Helsinki, Finland και το 2008 Geoffrey Harris Prize in Neuroendocrinology,  European Society of Endocrinology, Berlin, Germany. Το 2011 τιμήθηκe από διεθνή επιτροπή, με το Αριστείο Μποδοσάκη του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Το 2014 τιμήθηκe με το ύψιστο βραβείο της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας (US Endocrine Society) Fred Conrad Koch Award.

Πρόσφατα Βραβεία / Διακρίσεις

2021 – Elected Member, Sigma Xi (ΣΞ) Scientific Research Honor Society, USA

2021 – Prix Gallien Award in Scientific Research, Athens Greece

2022 – Delbert Fisher Research Scholar Award, US Endocrine Society, Atlanta, GA, USA

2022 – Carl Gemzell Lecture, Uppsala University, Uppsala, Sweeden

2023 – Transatlantic Alliance Award, Endocrine Society και European Society of   Endocrinology, Chicago, Illinois, USA

 

 

Πηγή: https://hub.uoa.gr/chrousos-andrea-prader-prize-2023/

Χρούσος για Ozempic: Είναι φάρμακο για διαβητικούς, παχύσαρκους – Όχι για να βγει κάποιος στην παραλία

/0 Comments/in /by

Τον κώδωνα του κινδύνου για την ανεξέλεγκτη χρήση του διαβητικού φαρμακευτικού σκευάσματος Ozempic, που βοηθά στο αδυνάτισμα, κρούει μέσω του iefimerida.gr ο διεθνώς αναγνωρισμένος ενδοκρινολόγος Γιώργος Χρούσος.

«Δεν πρέπει να το παίρνουν κάποιοι που επιθυμούν μόνο και μόνο να βγουν καλλίγραμμοι στην παραλία, αλλά αυτοί που πραγματικά έχουν πρόβλημα που χρήζει θεραπείας, όπως οι διαβητικοί και τα άτομα με νοσηρή παχυσαρκία», λέει ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας.

«Κάλυψη του φαρμάκου από τα ασφαλιστικά ταμεία και για τους παχύσαρκους»
Καλεί, μάλιστα, την πολιτεία να εξετάσει το ενδεχόμενο κάλυψης του κόστους από τα ασφαλιστικά ταμεία και στην περίπτωση των παχύσαρκων, όπως συμβαίνει με τους διαβητικούς. «Αυτοί στους οποίους ο γιατρός συνταγογραφεί το φάρμακο είναι άνθρωποι που πρέπει να αδυνατίσουν γιατί αντιμετωπίζουν σοβαρή παχυσαρκία. Μέχρι σήμερα αυτοί οι ασθενείς πληρώνουν το σκεύασμα από την τσέπη τους. Κακώς, κατά την άποψή μου. Το κράτος θα γλίτωνε πολλά χρήματα αν οι άνθρωποι αυτοί έχαναν 5 με 10 κιλά. Όλα τα προβλήματα όπως υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, διαβήτης κ.ά. προέρχονται από την παχυσαρκία και κοστίζουν σε ιατρικές επισκέψεις, φαρμακευτικές δαπάνες κ.ά.».

Έρευνες έδειξαν μείωση του βάρους έως 15%
Όπως εξηγεί ο κ. Χρούσος, η θεραπεία απώλειας βάρους και διατήρησής του σε ανεκτά επίπεδα με χρήση ειδικών γαστρεντερικών ορμονικών σκευασμάτων, όπως το Ozempic κ.ά., με απώλεια έως 15% του βάρους σώματος, έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ενηλίκους με σχετικά λίγες παρενέργειες και αποτελεσματική ελάττωση της νοσηρότητας της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας.

Μερικές από τις αρχικές παρενέργειες ήταν η ναυτία και οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις (δυσκοιλιότητα, διάρροια, κοιλιακός πόνος), που μπορούν να αποφευχθούν ξεκινώντας με χαμηλές δόσεις και επιτρέποντας την ανάπτυξη ανοχής του οργανισμού σε αυτές. Πολύ σπάνια έχει παρουσιαστεί οξεία παγκρεατίτιδα, μια σοβαρή νόσος, αλλά και γένεση του σπάνιου μυελοειδούς καρκινώματος του θυρεοειδούς.

Στόχος η μείωση των βαριών χειρουργείων για την απώλεια βάρους
«Δεν υπάρχει φάρμακο χωρίς παρενέργειες. Αυτό ισχύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξουν στο μέλλον και άλλες παρενέργειες. Η έρευνα στη φαρμακευτική θεραπεία της παχυσαρκίας εξελίσσεται ραγδαία και ευελπιστούμε να αντικαταστήσει τα βαριά χειρουργεία που γίνονται για τη μείωση της παχυσαρκίας. Εννοείται ότι η χορήγηση φαρμακοθεραπείας θα πρέπει να συνταγογραφείται και να παρακολουθείται από ειδικούς ιατρούς», αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής.

«Κύρια θεραπεία παραμένει ο σωστός τρόπος ζωής και η διαχείριση του στρες»
Και καταλήγει με νόημα ότι «όλοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η φαρμακοθεραπεία χρησιμοποιείται συνοδευτικά, σαν αρωγός, διευκολύνοντας την απώλεια και τη διατήρηση χαμηλότερου σωματικού βάρους. Ως κύρια θεραπευτική προσέγγιση της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας παραμένουν η εξυγίανση του τρόπου ζωής και η σωστή διαχείριση του στρες, που είναι οι γενεσιουργές αιτίες».

 

* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής, Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.

 

Πηγή: iefimerida.gr

Η πανδημία της παχυσαρκίας

/0 Comments/in /by

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΧΡΟΥΣΟΣ*

Η αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος σε παιδιά και εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού

Μία από τις πρώτες δυσάρεστες παρατηρήσεις μου όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2001, ήταν επάνω στις νέες καμπύλες αύξησης των παιδιών και εφήβων που είχαν πρόσφατα κατασκευάσει για τον ελληνικό πληθυσμό οι Χιώτης και συνεργάτες από την Α΄ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ. Σύγκριση με παλαιότερες καμπύλες έδειξε ότι τα παιδιά μας είχαν ψηλώσει μεν, αλλά και είχαν πάρει βάρος δυσανάλογα πολύ για το ύψος τους. Αυτός ήταν ο λόγος που προστέθηκαν στις γενικές καμπύλες και εκείνες του Δείκτη Μάζας Σώματος, έτσι ώστε να είναι εμφανή τα όρια της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στα παιδιά και στους εφήβους. Η αύξηση του ΔΜΣ σε παιδιά/εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού. Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολλές και περιλαμβάνουν την αφθονία «φθηνών» θερμίδων, την έλλειψη φυσικής άσκησης, τον ανεπαρκή ύπνο, την έλλειψη καθημερινής κανονικότητας στα γεύματα και στον ύπνο, και το ανελέητο ψυχο-κοινωνικο-οικονομικό στρες της σύγχρονης ζωής.

Η πανδημία της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στη σύγχρονη ζωή έχει υπολογιστεί με βάση τον ΔΜΣ, με τις καμπύλες στα παιδιά και στους εφήβους να αντιστοιχούν –μέσω παρέκτασης των καμπυλών των ενηλίκων– στα κλασικά όρια του φυσιολογικού βάρους κάτω του 25, της υπερβαρότητας μεταξύ 25 και 30, και της παχυσαρκίας άνω των 30 kg/m2. Δυστυχώς, με βάση τον ΔΜΣ, η χώρα μας και η Κύπρος κρατούν τα σκήπτρα στην παιδική, εφηβική και νεανική υπερβαρότητα και παχυσαρκία, με πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών μας να έχει ΔΜΣ άνω του 26.

Τα τελευταία χρόνια, ένα πολύ κοινό, ακανθώδες και δυσεπίλυτο πρόβλημα –που επιτάθηκε με την επιδημία COVID-19– παρουσιάστηκε και κατακλύζει τα παιδιατρικά, παιδο-ενδοκρινολογικά και ενδοκρινολογικά ιατρεία: παιδιά, έφηβοι και νέοι με υπερβαρότητα και παχυσαρκία. Δυστυχώς, παρά τις έντονες θεραπευτικές προσπάθειες που καταβάλλονται από ομάδες ειδικών, μόνο ένα μικρό ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων ασθενών διορθώνει, και ένα ακόμη μικρότερο ποσοστό κρατάει το βάρος του χαμηλά, αφού το χάσει έπειτα από επίπονη προσπάθεια. Αν κάποιος μπορεί να γενικεύσει την επιτυχία απόκρισης των υπερβάρων/παχυσάρκων στη θεραπεία, θα έλεγε ότι όσο σοβαρότερη είναι η παχυσαρκία τόσο λιγότερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας. Αυτή η κατά κράτος αποτυχία της θεραπείας μέχρι σήμερα τονίζει ότι, προς το παρόν, η πρόληψη είναι σημαντικότερη από τη θεραπεία.

Νέο φάρμακο

Ευτυχώς, όμως, πρόσφατα, η προσπάθεια της επιστήμης να βρει ένα φάρμακο κατά της παχυσαρκίας έφερε αισιόδοξα μηνύματα. Μια καινούργια κατηγορία φαρμάκων με αγωνιστική δράση πάνω στον υποδοχέα μιας γαστρεντερικής ορμόνης, της GLP-1 (Glucagon-like peptide 1), προκαλεί απώλεια 10%-15% του βάρους σώματος, με πολλές θετικές δράσεις στη λειτουργία της διατροφής και με λίγες επιπλοκές, πλήρως αντιμετωπίσιμες. Το φάρμακο χορηγείται με εβδομαδιαία υποδόρια ένεση και έχει ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς σε εφήβους ηλικίας 12-18 ετών, οι οποίοι χάνουν βάρος χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και το κρατούν χαμηλά εφόσον εξακολουθούν να το παίρνουν. Σύντομα, το φάρμακο θα είναι διαθέσιμο για χορήγηση και από το στόμα, ενώ νέα χημικά ανάλογα δημιουργούνται που συνδυάζουν τη δράση πάνω στον υποδοχέα της GLP-1 με ταυτόχρονη δράση στον υποδοχέα μιας άλλης γαστρεντερικής ορμόνης της GIP (Gastric Inhibitory Polypeptide). Τα τελευταία προκαλούν απώλεια βάρους μέχρι 25%. Το πεδίο της επιστήμης της παχυσαρκίας προχωράει ραγδαία και ένα φοβερά δύσκολο πρόβλημα υγείας με καταστροφικές συν-νοσηρότητες οδεύει προς τη λύση του.

* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής, Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.

 

Πηγή: kathimerini.gr

Γίνεται να Πεθάνεις από το Πολύ Άγχος;

/0 Comments/in /by

Ο Γεώργιος Χρούσος, ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές παγκοσμίως στην ενδοκρινολογία και το σύστημα του στρες, δίνει απάντηση σε αυτήν την τρομακτική ερώτηση.

Η απάντηση δυστυχώς είναι καταφατική και έχει δύο μέρη, ένα χρόνιο και ένα άμεσο. Το πρώτο είναι πολύ συχνό και αφορά το χρόνιο στρες που υφιστάμεθα καθημερινά στη σύγχρονη ζωή, και την παθολογική απόκριση σε αυτό, που είναι το συνεχές, δυσφορικό άγχος.

Όταν το στρες της ζωής ξεπερνάει τα όριά μας, δηλαδή την ικανότητά μας να το αντιμετωπίζουμε με σωστή διαχείριση και ψυχική ηρεμία, σιγά-σιγά αλλά σταθερά, μέσα στο πέρασμα του χρόνου, φθείρει και την ψυχική και τη σωματική μας υγεία, και μας κάνει ευάλωτους στη νόσο και στον θάνατο.

Το δεύτερο, που είναι πολύ πιο σπάνιο και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο ένα νέο άτομο ξαφνικά και απρόσμενα, είναι αυτό στο οποίο αναφερόμαστε με τον όρο «αιφνίδιος  θάνατος».

Το χρόνιο άγχος, προϊόν παρατεταμένου μη καλά ελεγχόμενου στρες, μέσω των ορμονών του στρες και της φλεγμονής, οδηγεί στα λεγόμενα χρόνια μη-μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως είναι η κατάθλιψη, η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η υπερχοληστερολαιμία, η υπέρταση, τα ψυχοσωματικά νοσήματα, η οστεοπενία, η οστεοπόρωση, και ο καρκίνος, ενώ μας κάνει πιο ευάλωτους στις λοιμώξεις, όπως η COVID-19, κάτι που θλιβερά διαπιστώσαμε τα τελευταία τρία χρόνια.

Η λύση είναι η διαχείριση του στρες, ο υγιεινός τρόπος ζωής, όπως η μεσογειακή διατροφή, η μέτρια άσκηση, ο καλός ύπνος και η κανονικότητα του ύπνου και των γευμάτων, και φυσικά ή «άσκηση» των πανανθρώπινων αρετών στη κοινωνική μας ζωή.

«Το σύνδρομο της σπασμένης καρδιάς»

Το οξύ στρες μπορεί πολύ σπάνια να οδηγήσει σε ξαφνικό θάνατο. Οι, συνήθως, νέοι και φαινομενικά υγιείς άνθρωποι που το παθαίνουν, πάσχουν από ένα σύνδρομο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας, που έχει περίπου 50% θνησιμότητα.

Το σύνδρομο αυτό έχει αποκληθεί «σύνδρομο της σπασμένης καρδιάς» (broken heart syndrome) ή σύνδρομο Takotsubo (που στα ιαπωνικά σημαίνει  «χταπόδι στο μπουκάλι» λόγω στου σχήματος της καρδιάς στην ακτινογραφία). Τα λιγοστά άτομα που το παθαίνουν είναι γενικά αγχώδη, που όμως έχουν και μεταλλάξεις σε γονίδια που οδηγούν στην παύση της λειτουργίας της καρδιάς, όταν οι ορμόνες του στρες είναι πολύ αυξημένες.

Μετά τη διάγνωση του συνδρόμου, η λύση για τους  επιβιώσαντες είναι η χρήση φαρμάκων που μπλοκάρουν την κατηγορία ορμονών του στρες που διεγείρουν την καρδιά, οι λεγόμενοι beta-blockers.  Στο μέλλον, θα μπορούμε να ταυτοποιούμε γενετικά τους ανθρώπους με ευαλωτότητα σε αυτό το σπάνιο, αλλά τραγικό σύνδρομο, έτσι ώστε να παίρνουν προληπτική αγωγή και να απέχουν από πολύ στρεσογόνα αθλήματα.

Συνεπώς, η απάντηση στο αν το άγχος σκοτώνει, είναι ναι. Και το ηθικό δίδαγμα είναι ότι είναι στο χέρι μας να το ελέγξουμε με το τρόπο που ζούμε και συμπεριφερόμαστε. Ζούμε στη χώρα του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη, και των Στωικών και των Επικουρείων φιλοσόφων. Η σοφία τους ήταν πολύ μπροστά. Ας τους θυμηθούμε.

πηγή: vice.com

Μένουμε Σπίτι

/0 Comments/in /by
Η καμπάνια του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό  «Μένουμε Σπίτι» έχει διττό στόχο: αφ’ ενός να προστατεύσουμε την υγεία μας και την υγεία των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, αφετέρου να δώσουμε περιθώρια στο σύστημα Υγείας να αντιδράσει.
Κόντρα στην αυθόρμητη αντίδραση στα μέτρα που μας «εξαναγκάζουν» να Μείνουμε Σπίτι, προτάσσεται η λογική και η υπεύθυνη στάση σε μια κρίση που αφορά όλους.
Η καμπάνια του υπουργείου Υγείας με τίτλο «Μένουμε Σπίτι», παρακινεί τους πολίτες να μειώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις μετακινήσεις τους και να παραμείνουν σπίτι, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες περαιτέρω εξάπλωσης του κορωνοϊού.
Για το λόγο αυτό, οι ανάγκες του κοινού της Ενδοκρινολογικής Μονάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών, θα εξυπηρετούνται κατόπιν συνεννόησης στα παρακάτω στοιχεία επικοινωνίας:
Ελένη Παπανικολάου
Τηλέφωνο Επικοινωνίας: 6977070917

Πως το στρες επηρεάζει τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού

/0 Comments/in /by

Πως το στρες επηρεάζει τα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού

Το στρες στην παιδική ηλικία αποτελεί έναν από τους ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την εµφάνιση ψυχοπαθολογίας κατά την παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή. Οι διαταραχές στην ανάπτυξη συστημάτων απόκρισης στο στρες -συμπεριλαμβανομένου του άξονα του υποθαλάµου-υπόφυσης- επινεφριδίων (HPA) και του συµπαθητικού νευρικού συστήµατος (SNS) – έχουν συχνά θεωρηθεί ως κεντρικός µηχανισµός των νευροαναπτυξιακών µηχανισµών. Συγκεκριµένα, η έκθεση σε στρεσσογόνα ερεθίσµατα κατά την ανάπτυξη HPA και SNS θεωρείται ότι οδηγεί σε διαρκείς µεταβολές στη λειτουργία αυτών των συστηµάτων, µε αποτέλεσµα τον αυξηµένο κίνδυνο για την εκδήλωση ψυχοπαθολογίας στην παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή του ατόµου.

Ωστόσο, οι επιδράσεις των αντιδράσεων πρώιµης ζωής στην ανάπτυξη των φυσιολογικών

συστηµάτων έχουν µελετηθεί εκτεταµένα σε µοντέλα τρωκτικών και µη ανθρώπινων πρωτευόντων. Στις µελέτες αυτές, η κύρια πειραµατική µέθοδος για την πρόκληση στρεσσογόνων αντιδράσεων ήταν ο παρατεταµένος διαχωρισµός του μικρού ζώου από τη µητέρα του. Τα σχετικά αποτελέσµατα έδειξαν ότι η πρώιµη έκθεση σε στρεσσογόνα συµβάντα συνδέεται µε την υπερευαισθησία του άξονα ΗΡΑ και του SNS κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση, καθώς και την αύξηση του άγχους, του στρες και της επιθετικής συµπεριφοράς.

Αντίστοιχα, οι περισσότερες µελέτες σε ανθρώπους επιβεβαιώνουν την αυξηµένη ενεργοποίηση της κορτιζόλης και της αδρενοκορτικοτροπικής ορµόνης (ορµόνες του στρες) µετά από την έκθεση των ατόµων σε στρεσσογόνα γεγονότα ζωής (π.χ. θάνατος, διαζύγιο, οικονοµικές δυσκολίες, κ.α.), µε ιδιαίτερα παρατηρήσιµη αύξηση των ορµόνων του στρες στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού, όταν το ίδιο υφίσταται οξύ ή και χρόνιο στρες (π.χ. συγκρούσεις γονέων, διαζύγιο, κακοποίηση, έλλειψη γονεϊκής αποδοχής, παραµέληση, αδιαφορία, αρνητικές κοινωνικές εµπειρίες, κ.α.). Ειδικότερα, οι έρευνες πάνω στη µελέτη του οικογενειακού συστήµατος έχουν αποδείξει ότι τα υψηλά επίπεδα οικογενειακών αντιξοοτήτων (φτώχεια, απώλειες, πένθος, ζητήµατα υγείας, κ.α.) και αρνητικών παραγόντων (π.χ., λεκτική, ψυχολογική, συναισθηµατική, σωµατική βία) στην παιδική ηλικία συµβάλλουν στην ενεργοποίηση του συστήµατος του στρες (HPA), την αύξηση των ορµονών του στρες και την εκδήλωση ψυχολογικών και σωµατικών συµπτωµάτων των παιδιών.

Πως µπορώ να καταλάβω ότι το παιδί µου έχει άγχος;

Το σύστηµα απόκρισης του στρες µπορεί να προκύψει ανάλογα µε τη σοβαρότητα και τη χρονικότητα των αντιδράσεων στα στρεσσογόνα ερεθίσµατα στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού. Έτσι, τα σωµατικά συµπτώµατα αποτελούν µία φυσιολογική οργανική αντίδραση που σχετίζεται µε τα αρνητικά αποτελέσµατα των αντίξοων περιβαλλοντικών ερεθισµάτων. Ως προς την κατανόηση της έννοιας του άγχους, καθίστε µαζί µε το παιδί σας και δώστε του την οδηγία να κυκλώσει τι αισθάνεται όταν νιώθει πίεση:


Πως διαχειρίζοµαι το άγχος του παιδιού µου;

Κάθε παιδί εκδηλώνει διαφορετικές αντιδράσεις απέναντι στο άγχος και για αυτό µπορεί να χρειάζονται διαφορετικές παρεµβάσεις του γονέα σε καθε περίσταση που προκαλεί άγχος, οι οποίες όµως να προσαρµόζονται στην προσωπικότητα και στη διάθεση του παιδιού.

Έτσι, την επόµενη φορά που το παιδί σας θα αισθανθεί άγχος και στρες, δοκιµάστε µερικές από τις ακόλουθες δραστηριότητες για τον περιορισµό τους:

 

  • Ανεβάστε τον καρδιακό ρυθµό

Η αεροβική άσκηση µειώνει την αντίδραση απάντησης των παιδιών στο στρες. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να τρέξουν όσο πιο γρήγορα µπορούν, να ασχοληθούν µε αθλητικές δραστηριότητες και να υιοθετήσουν µία θετική στάση απέναντι στη σωµατική άσκηση.

  • Κάντε αναπνοές

Οι διαφραγµατικές αναπνοές µπορούν να βοηθήσουν σηµαντικά στη µείωση του στρες και στη χαλάρωση του σώµατος. Εκπαιδεύστε το παιδί σας στη καθηµερινή χρήση των διαφραγµατικών αναπνοών. Θυµηθείτε ότι το ένα χέρι του παιδιού θα πρέπει να ακουµπά στο στήθος του και το άλλο στο στοµάχι του. Δώστε την οδηγία στο παιδί σας να αναπνέει από την κοιλιά του, ώστε το χέρι που ακουµπάει την κοιλιά του να σηκώνεται κάθε φορά που παίρνει ανάσα από τη µύτη, ενώ αυτό που ακουµπάει στο στήθος του να παραµένει σταθερό. Για να γίνει κατανοητό στο παιδί, εξηγήστε τη διαδικασία των διαφραγµατικών αναπνοών ως ένα µπαλονάκι που φουσκώνει κάθε φορά που το παιδί παίρνει ανάσα που τη µύτη και ξεφουσκώνει κάθε φορά που βγάζει τον αέρα από το στόµα. Θυµηθείτε ότι οι ανάσες θα πρέπει να γίνονται µε ήρεµο και σταθερό τόνο. Σε µικρότερες ηλικίες χρησιµοποιείστε την οδηγία να αναπνέουν σαν να µυρίζουν ένα λουλούδι και να εκπνέουν σαν να σβήνουν ένα κερί.

  • Εκπαιδευτείτε στο διαλογισµό

Ο διαλογισµός βοηθά τα παιδιά να εστιάσουν στο σώµα τους, να αποκτήσουν ενσυνειδητότητα και έλεγχο της αναπνοής τους. Εάν το παιδί σας είναι επιρρεπές στο στρες, εφαρµόστε το διαλογισµό για τη µείωση των επιπέδων του στρες και τον έλεγχο των σωµατικών του αντιδράσεων.

  • Ακούστε µουσική

Διαχρονικές έρευνες έχουν αποδείξει τα ευεργετικά αποτελέσµατα της µουσικής στην αλλαγή της διάθεσης και της µείωσης του άγχους. Η µουσική µπορεί να βοηθήσει στην αναβίωση ευχάριστων αναµνήσεων του παιδιού. Ακόµη, το τραγούδι και ο χορός σε συνδυασµό µε τη µουσική συµβάλλει σηµαντικά στη µείωση του άγχους και στην καλύτερη διάθεση των παιδιών.

  • Βόλτα στη φύση

Η βόλτα, το παιχνίδι και η φυσική άσκηση στη φύση βοηθούν σηµαντικά στη µείωση του στρες των παιδιών και στην αλλαγή του τρόπου σκέψης τους.

  • Δώστε µία µεγάλη αγκαλιά

Οι αγκαλιές είναι ένας εκπληκτικός τρόπος διαχείρισης του στρες. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι αγκαλιές εκλύουν ωκυτοκίνη (ορµόνη της αγάπης), µειώνουν την πίεση του αίµατος και τα επίπεδα του στρες, και βοηθούν τα παιδιά να ηρεµήσουν. Η καθηµερινή αγκαλιά (20΄΄) συµβάλλει στη βίωση του αισθήµατος ασφάλειας και υποστήριξης.

  • Παίξτε µε το κατοικίδιο σας

Οι βόλτες και το παιχνίδι µε το κατοικίδιο συµβάλλουν στη µείωση του στρες, στην αύξηση του αισθήµατος της ασφάλειας, της άνεσης και της συντροφικότητας, και στην απόσπαση της προσοχής του παιδιού από τις σκέψεις που του προκαλούν άγχος.

  • Χρησιµοποιείστε τη δύναµη του νου

Ζητήστε από το παιδί σας να µετρήσει ανάποδα από το 100 ανά 3, να συναρµολογήσει παζλ, sudoku και σταυρόλεξα. Η εστίαση της προσοχής του παιδιού σε ένα συγκεκριµένο έργο βοηθά στην απόσπαση της προσοχής του από τις σκέψεις που τον αγχώνουν και στην χαλάρωση του νου.

  • Μιλώντας για το πρόβληµα σε φίλους και σε οικογένεια

Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να µιλούν και να επικοινωνούν αυτό που τους ενοχλεί, και να ακούν την απάντησή τους. Η επικοινωνία µε ένα µέλος της οικογένειας ή ένα φίλο, αποτελεί έναν από τους καλύτερους τρόπους για τη µείωση του στρες τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων. Μιλώντας για το πρόβληµα, το παιδί βοηθιέται, ώστε να το αντιµετωπίζει λιγότερο φοβιστικό και τροµακτικό, ενώ παράλληλα αισθάνεται ότι έχει την υποστήριξη του ατόµου µε το οποίο επικοινωνεί.

  • Κάντε ένα χαλαρωτικό µπάνιο

Ένα ζεστό µπάνιο µπορεί να αλλάξει τη διάθεση και να ηρεµήσει από την πίεση της ηµέρας. Έαν το παιδί σας δυσκολεύεται να κοιµηθεί, τότε ένα ζεστό µπάνιο -90΄ πριν από την καθιερωµένη ώρα του ύπνου του- µπορεί να το βοηθήσει να χαλαρώσει και να µειώσει το στρες της ηµέρας.

  • Η δύναµη του καλού ύπνου

Όλοι γνωρίζουµε ότι είναι δύσκολο να διαχειριστούµε το στρες όταν το σώµα µας είναι κουρασµένο και εξαντληµένο από την καθηµερινότητα. Ο καλός ύπνος συµβάλλει στην γνωστική εγρήγορση του νου και στην οµαλή διαχείριση των καθηµερινών στρεσογόνων ερεθισµάτων. Για τα παιδιά µικρότερης ηλικίας, ο καλός ύπνος είναι η απάντηση στο καθηµερινό στρες. Αντίθετα, για τα παιδιά µεγαλύτερης ηλικίας, ο ύπνος δεν αποτελεί τον καλύτερο δυνατό τρόπο διαχείρισης του στρες, ωστόσο µπορεί να αποφέρει σηµαντικά αποτελέσµατα. Σύµφωνα µε την Αµερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, τα παιδιά χρειάζονται ηµερησίως 9 έως 12 ώρες ύπνου, ενώ για τους εφήβους οι 8 µε 10 ώρες είναι επαρκείς για την επανάκαµψη του οργανισµού από την καθηµερινότητα. Τα παιδιά επίσης, που γυµνάζονται και συµµετέχουν σε δραστηριότητες που απαιτούν καθηµερινή σωµατική άσκηση, χρειάζονται περισσσότερες ώρες ύπνο για την ισορροπία του οργανισµού και της σωµατικής και ψυχικής τους οµοιόστασης.

  • Εκπαιδευτείτε στην προοδευτική µυϊκή χαλάρωση

Στην προοδευτική µυϊκή χαλάρωση, τα παιδιά σφίγγουν και µετά χαλαρώνουν διαφορετικές µυϊκές οµάδες του σώµατός τους, ακολουθώντας τις οδηγίες που διαβάζει ο γονέας. Αυτή η άσκηση χαλάρωσης µπορεί να βοηθήσει τα παιδιά πριν από µία επικείµενη κατάσταση που προκαλεί άγχος, όπως ένα διαγώνισµα ή ένα σηµαντικό παιχνίδι, κ.α. Μπορείτε να δοκιµάστε την προοδευτική µυϊκή χαλάρωση κατά τη διάρκεια µίας στρεσογόνας συνθήκης για το παιδί σας, ωστόσο είναι περισσότερο αποτελεσµατική όταν η εξάσκηση επιτυγχάνεται από πριν.

  • Χρησιµοποιείστε τη γιόγκα

Η γιόγκα µπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να συγκεντρωθούν, να ηρεµήσουν από την καθηµερινότητα, να διαχειριστούν το χρόνιο στρες και να αυξήσουν τη δύναµη και την ευελιξία του σώµατός τους. Η γιόγκα µπορεί να είναι µία υπέροχη δραστηριότητα για το παιδί σας, εάν αυτό αισθάνεται ότι αγχώνεται καθηµερινά και σε έντονο βαθµό.

 

Συγγραφή & Επιµέλεια άρθρου,

Ζωή Σιούτη, Κλινική & Συµβουλευτική Ψυχολόγος.

 

Κετογονική Δίαιτα ή Low Carb Lifestyle

/0 Comments/in /by

Η κετογονική δίαιτα ή αλλιώς δίαιτα χαμηλή σε υδατάνθρακες δεν είναι μια νέα μόδα αλλά έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα εδώ και 70 χρόνια. Η βασική της χρήση ξεκινάει πίσω στο 1920 όπου και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στη θεραπεία της επιληψίας. Βασική περίοδος που τη έκανε διάσημη είναι τα 70s’ και 60s’ όπου και εφαρμόστηκε κατά κόρον για απώλεια βάρους γνωστή εν μέρει και ως δίαιτα Atkins. Από τότε φυσικά έχουν περάσει 50 σχεδόν έτη και η κετογονική δίαιτα έχει μελετηθεί ευρέως σε σχέση με την αποτελεσματικότητα αλλά και την ασφαλή χρήση της. Για ακόμη μία φορά ο σκηνοθέτης πίσω από τη κετογονική δίαιτα φαίνεται να είναι η ινσουλίνη, η βασική ορμόνη ρυθμιστής του σακχάρου του αίματος αλλά και της λιπώδους αποθήκευσης. Η θεωρία λέει ότι ρυθμίζοντας επαρκέστερα τις εκκρίσεις της ινσουλίνης, συνεπώς και τα επίπεδά της στο αίμα, μπορούμε να επιτύχουμε καλύτερη απώλεια βάρους αλλά και μείωση της αποθήκευσης λίπους. Όντως η ινσουλίνη ρυθμίζεται κυρίως από την παρουσία υδατάνθρακα στα γεύματα μας και κατά βάση ένα γεύμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες θα προκαλέσει και μια μεγάλη έκκριση ινσουλίνης η οποία συνήθως θα συνοδευτεί και από αυξημένη παραγωγή και αποθήκευση λίπους. Λαμβάνοντας υπόψη μας αυτή τη σχέση ινσουλίνης-υδατάνθρακα μπορούμε να εξηγήσουμε τον λόγο για τον οποίο η κετογονική δίαιτα επιτρέπει μόνο 20-50g υδατανθράκων την ημέρα ενώ οι υπόλοιπες θρεπτικές ανάγκες καλύπτονται από λίπος και πρωτεΐνες.

Σκοπός της κετογονικής δίαιτας είναι να αναγκάσουμε το σώμα να στερέψει από τις αποθήκες υδατάνθρακα και να πάθει διατροφική κέτωση έτσι ώστε να αναζητήσει την ενέργειά του από το λίπος με αποτέλεσμα να χάσει βάρος. Η λέξη κέτωση προέρχεται από τα παραπροϊόντα του μεταβολισμού των λιπαρών οξέων τα οποία ονομάζονται κετόνες. Στην ερώτηση αν η κετογονική δίαιτα έχει να προσφέρει κάτι περισσότερο στην απώλεια βάρους σε σχέση με την ισορροπημένη μεσογειακή διατροφή, η απάντηση που προκύπτει από την ερευνητική βιβλιογραφία είναι ότι η κετογονική διατροφή έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με μία ισορροπημένη διατροφή η οποία χαρακτηρίζεται από πληρότητα υδατανθράκων. Ωστόσο, αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι να αναρωτηθεί κανείς για τη συνολική επίδραση της κετογονικής δίαιτας στην ανθρώπινη υγεία και κατά πόσο στην καθημερινή πράξη ο κάθε υποψήφιος “dieter” την εφαρμόζει με ασφάλεια. Παραμένοντας στην απώλεια βάρους αδιαμφισβήτητα η επιστημονική βιβλιογραφία είναι ξεκάθαρη σε ότι αφορά την θετική επίδραση της κετογονικής δίαιτας. Ανεξαρτήτως του μηχανισμού με τον οποίο επιτυγχάνεται η απώλεια βάρους, ο οποίος παραμένει αμφιλεγόμενος, η τελική εικόνα φαίνεται να συνδέεται για ακόμη μία φορά με τον περιορισμό των συνολικών προσλαμβανόμενων θερμίδων ανά ημέρα σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση λίπους και πρωτεΐνης οι οποίες με τη σειρά τους αυξάνουν τις σχετικές και με τον κορεσμό ορμόνες γνωστές ως λεπτίνη και γκρελίνη, καθώς επίσης και το ενεργειακό “bypass” στο οποίο αναγκάζεται να προβεί το σώμα ώστε να μετατρέψει το μοναδικό βιοκαύσιμο που του παρέχεται, δηλαδή τις πρωτεΐνες και τα λιπαρά, σε υδατάνθρακες σε κυτταρικό επίπεδο. Ο τελικός κριτής της επίδρασης της κετογονικής δίαιτας στην απώλεια βάρους φαίνεται να είναι η ικανότητα διατήρησης μιας τόσο χαμηλής σε υδατάνθρακα διατροφής για μεγάλα χρονικά διαστήματα, κάτι το οποίο δεν έχει καταφέρει ακόμα να αξιολογηθεί επαρκώς από μεγάλες προοπτικές μελέτες. Επομένως, για μια δια βίου κετογονική δίαιτα, αν χρησιμοποιήσουμε τον δόκιμο όρο “low carb lifestyle” θα μπορούσαμε να πούμε ότι για να εφαρμοστεί με ασφάλεια και επιτυχία απαιτεί την συν-απόφαση μεταξύ υποψήφιου και της ομάδας των επαγγελματιών υγείας, την περιοδική αξιολόγηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου μετρώντας τους αντίστοιχους κάρδιο-μεταβολικούς δείκτες, την τακτική αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας αλλά και την προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής όταν πρόκειται για ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και την επαρκή εισαγωγή συγκριμένης ποσότητας μη επεξεργασμένων υδατανθράκων στο σωστό χρόνο.