Η Μεγάλη Αξία του Μικροβιώματος για τον Άνθρωπο

Ο όρος «μικροβίωμα» αναφέρεται στη συλλογή των μικροοργανισμών—βακτήρια, ιοί, μύκητες και αρχαία—καθώς και στο περιβάλλον στο οποίο ζουν, αναπαράγονται και αλληλεπιδρούν, ανταλλάσσοντας ύλη και ενέργεια. Το δέρμα, ο γαστρεντερικός σωλήνας, η ανώτερη αναπνευστική οδός, ο γυναικείος κόλπος και η ουρογεννητική περιοχή φιλοξενούν ξεχωριστά μικροβιώματα. Συνεπώς, το μικροβίωμα λειτουργεί ως ένα μοναδικό «όργανο» μέσα στο ανθρώπινο σώμα, παίζοντας κρίσιμο ρόλο στην υγεία μέσω της ζύμωσης τροφίμων, της προστασίας από παθογόνα μικρόβια, της διατήρησης της ομοιόστασης του ανοσοποιητικού συστήματος και της παραγωγής απαραίτητων για τον οργανισμό ουσιών.

Γράφουν: ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MDMACPMACEFRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute & η Δρ. Χαρίκλεια Στεφανάκη, Παιδίατρος-Εφηβίατρος, Μεταδιδακτορική Φοιτήτρια, ΕΚΠΑ

Η μικροχλωρίδα του μικροβιώματος εξελίσσεται με την ηλικία και επιτελεί διακριτές βιοχημικές και ανοσολογικές λειτουργίες, ανάλογα με την ανατομική περιοχή στην οποία βρίσκεται, καθώς και την αναλογία των βακτηρίων, των ιών και των μυκήτων που αυτή φιλοξενεί. Επιπλέον, το μικροβίωμα παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία ανάλογα με την ηλικία, τη φυλή, τη διατροφή και τη γεωγραφική περιοχή διαμονής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι η σύνθεση και λειτουργία του μικροβιώματος φαίνεται να ακολουθεί ακόμη και κιρκάδιο, δηλαδή 24-ωρο, ρυθμό.

Ο όρος «δυσβίωση» χρησιμοποιείται στη φυσιολογία για να περιγράψει την ανισορροπία στο μικροβίωμα, συχνά συνδεδεμένη με ασθένειες. Αυτή η ανισορροπία μπορεί να περιλαμβάνει αύξηση ή μείωση συγκεκριμένων μικροοργανισμών, και την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών ή μικροβίων που φέρουν γονίδια αντοχής στα αντιβιοτικά. Από την άλλη πλευρά, ο όρος «νορμοβίωση» χρησιμοποιείται ανεπίσημα για να περιγράψει τα μικροβιώματα κλινικά υγιών ατόμων. Ωστόσο, ούτε η δυσβίωση ούτε η νορμοβίωση έχουν οριστικά προσδιοριστεί όσον αφορά τη σύνθεση ή την αναλογία των στοιχείων που αποτελούν το μικροβίωμα, καθώς το μικροβίωμα παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα, ακόμη και στο ίδιο άτομο.

Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι ασθενείς με αυτοάνοσα, μεταβολικά, ή ενδοκρινολογικά νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η παχυσαρκία, καθώς και με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, εμφανίζουν εντερική δυσβίωση. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, μόνο λίγες μελέτες παρέχουν σαφή απόδειξη της αμφίδρομης και αιτιολογικής σχέσης μεταξύ νοσημάτων και δυσβίωσης σε μικροβιώματα διαφόρων ανατομικών περιοχών.

Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση αντιβιοτικών είναι ο κύριος παράγοντας που οδηγεί σε παροδική ή μόνιμη δυσβίωση της μικροχλωρίδας. Η κατάχρηση αντιβιοτικών όχι μόνο αλλάζει τη σύνθεση της μικροχλωρίδας βραχυπρόθεσμα, αλλά συμβάλλει επίσης στην εξέλιξη, τη βελτιστοποίηση και τη διάδοση γονιδίων ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Το ανθρώπινο εντερικό μικροβίωμα, όταν εκτίθεται σε αχρείαστη χρήση αντιβιοτικών, θεωρείται η σημαντικότερη δεξαμενή γονιδίων ανθεκτικότητας, τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά. Η αντοχή στα αντιβιοτικά αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς καθιστά δυσκολότερη την αντιμετώπιση βακτηριακών λοιμώξεων.

Τα αντιβιοτικά διαταράσσουν την προστατευτική εντερική μικροχλωρίδα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως η διάρροια που σχετίζεται με αντιβιοτικά (σε έως και 35% των ασθενών) και η ανάπτυξη ανθεκτικών παθογόνων στελεχών. Αυτά τα ανεπιθύμητα αποτελέσματα προκαλούν παγκόσμια ανησυχία και αυξάνουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης και τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι κολπικές μυκητιάσεις από Candida albicans μετά τη λήψη αντιβιοτικών, οι οποίες επηρεάζουν το 10-30% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Ακόμη και όταν οι γυναίκες διαθέτουν μηχανισμούς ομοιόστασης, όπως η παρουσία γαλακτοβακίλλων, η κολπική δυσβίωση τις θέτει σε κίνδυνο για ευκαιριακές λοιμώξεις ή βακτηριακή κολπίτιδα.

Μελέτες στο δέρμα έχουν δείξει ότι τα αντιβιοτικά εξαλείφουν ευαίσθητα βακτήρια, όπως το Cutibacterium acnes, δημιουργώντας κενά στη μικροχλωρίδα που μπορεί να καλυφθούν από πολυανθεκτικά βακτήρια. Αυτό προκαλεί δερματική δυσβίωση και υπερέκφραση ανθεκτικών στελεχών. Η αντοχή στα αντιβιοτικά δεν περιορίζεται στο C. acnes. Τα τοπικά αντιβιοτικά, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται μονοθεραπευτικά για την ακμή, συνδέονται με την αύξηση ανθεκτικών βακτηρίων όπως το Staphylococcus epidermidis. Από την άλλη πλευρά, τα από του στόματος αντιβιοτικά σχετίζονται με την εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών του Streptococcus pyogenes στον στοματοφάρυγγα, αυξάνοντας τα ποσοστά λοιμώξεων της ανώτερης αναπνευστικής οδού και των φαρυγγίτιδων.

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, με ποσοστό επίπτωσης 3% στους άνδρες και 10% στις γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις είναι ιδιαίτερα συχνές, καθώς πάνω από το 30% των γυναικών εμφανίζουν νέα λοίμωξη μέσα σε 12 μήνες, παρά τη σωστή θεραπεία. Οι ουρολοιμώξεις είναι ολοένα και πιο δύσκολες στη θεραπεία λόγω της ταχείας εξάπλωσης αντοχής στα αντιβιοτικά, ιδιαίτερα μεταξύ Gram-αρνητικών οργανισμών που ευθύνονται για το 80% των περιπτώσεων. Παράδοξα, τα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτών των λοιμώξεων αποτελούν ταυτόχρονα παράγοντα κινδύνου για την εμφάνισή τους.

Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι, εκτός από τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες του μικροβιώματος επηρεάζονται επίσης από τα αντιβιοτικά, οδηγώντας σε αλλαγές στις βιοχημικές ισορροπίες και τη λειτουργία του μικροβιώματος σε διάφορες περιοχές του σώματος. Στο έντερο, για παράδειγμα, οι ιοί (κυρίως οι φάγοι, δηλαδή οι ιοί που προσβάλλουν μικρόβια) φαίνεται να αποτελούν σημαντική πηγή γονιδίων ανθεκτικότητας.

Συμπερασματικά, αναγνωρίζουμε ότι τα αντιβιοτικά αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες ιατρικές προόδους του 20ού αιώνα, καθώς έχουν σώσει και εξακολουθούν να σώζουν εκατομμύρια ζωές. Ωστόσο, βλάπτουν τη μικροχλωρίδα του ανθρώπινου σώματος. Η δυσβίωση που προκαλείται από τα αντιβιοτικά έχει τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως η ανάπτυξη γονιδίων ανθεκτικότητας λόγω αλόγιστης ή υπερβολικής χρήσης τους με αποτέλεσμα την αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας.

Σήμερα, οι καλύτερες λύσεις για την θεραπεία της εντερικής δυσβίωσης είναι η διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, η μέτρια άσκηση, τα τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση (όπως γιαούρτι, κεφίρ, τουρσί) και η χορήγηση πρεβιοτικών και προβιοτικών, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις.

Εξοικείωση των Βρεφών και Παιδιών στις Γεύσεις Φυτικών Τροφίμων: Ένα Κλειδί για την Αποφυγή Επιλεκτικής Διατροφής

Η ανάπτυξη υγιεινών διατροφικών συνηθειών από νωρίς αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούν να προσφέρουν οι γονείς στα παιδιά τους. Στην Ελλάδα, όπου η μεσογειακή διατροφή αναγνωρίζεται παγκοσμίως για τα οφέλη της, παρατηρείται ταυτόχρονα αυξημένη ζήτηση ζαχαρούχων τροφίμων και ισχυρές ενδείξεις επιλεκτικής διατροφής σε παιδιά. Η εισαγωγή φυτικών τροφίμων στη διατροφή από τη βρεφική ηλικία είναι μια κρίσιμη στρατηγική για την αποφυγή αυτών των προκλήσεων, με στόχο τη διαμόρφωση ισορροπημένων διατροφικών προτιμήσεων και τη μακροπρόθεσμη υγεία των παιδιών.

Γράφει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MDMACPMACEFRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute.

Η πρώιμη παιδική ηλικία είναι μια καθοριστική περίοδος για τη διαμόρφωση των διατροφικών προτιμήσεων. Κατά τη φάση του απογαλακτισμού, όταν τα βρέφη αρχίζουν να καταναλώνουν στερεές τροφές, η έκθεσή τους σε μια ποικιλία φυτικών γεύσεων μπορεί να θέσει τα θεμέλια για την αποδοχή υγιεινών τροφίμων. Κατά τη βρεφική ηλικία, υπάρχει αυξημένη πλαστικότητα στη γεύση, με τους γευστικούς κάλυκες να είναι ιδιαίτερα ευπροσάρμοστοι, καθιστώντας αυτή την περίοδο ιδανική για την εισαγωγή λιγότερο γλυκών και πιο πικρών ή αλμυρών γεύσεων. Οι γεύσεις από λαχανικά όπως το μπρόκολο, το σπανάκι ή το κολοκύθι μπορούν να γίνουν αποδεκτές, εάν προσφερθούν επανειλημμένα και με συνέπεια. Η επαναλαμβανόμενη προσφορά μιας ευρείας γκάμας φυτικών τροφίμων, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά, αυξάνει την εξοικείωση και μειώνει την πιθανότητα απόρριψής τους στη μετέπειτα ζωή.

Η επιλεκτική διατροφή, μια συχνή ανησυχία των γονέων αλλά και σαφώς ένα υπαρκτό πρόβλημα, μπορεί να προληφθεί μέσω της έγκαιρης και συστηματικής εισαγωγής φυτικών τροφών. Έρευνες δείχνουν ότι η έκθεση σε νέα τρόφιμα μπορεί να απαιτεί 8 έως 15 προσπάθειες πριν γίνει αποδεκτή από το παιδί. Στις στρατηγικές πρόληψης συμπεριλαμβάνεται η εισαγωγή λαχανικών και φυτικών πουρέδων από τους έξι μήνες ζωής, η οποία έτσι θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία προτίμησης σε αυτές τις γεύσεις. Η τακτική προσφορά των ίδιων τροφίμων σε διαφορετικές μορφές και συνδυασμούς ενισχύει την αποδοχή τους. Επιπλέον, ο περιορισμός γλυκών σνακ και ποτών κατά τη βρεφική ηλικία μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης προτίμησης για ζαχαρούχες γεύσεις και μείωση της ζήτησης για ζαχαρούχα τρόφιμα. Η φυσική προτίμηση των παιδιών για γλυκές γεύσεις είναι γνωστή, αλλά η υπερβολική έκθεση σε ζάχαρη μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες. Συνεπώς, η εξοικείωση με λιγότερο γλυκές, φυσικές γεύσεις είναι κρίσιμη για την πρόληψη αυτής της τάσης. Στις προσεγγίσεις για μείωση της ζήτησης ζάχαρης συνιστάται υποκατάσταση ζάχαρης με φυσική γλυκύτητα. Π.χ., τα φρούτα είναι μια υγιεινή εναλλακτική λύση που προσφέρει φυσικά σάκχαρα μαζί με φυτικές ίνες και βιταμίνες. Χρειάζεται αποφυγή ζαχαρούχων ποτών, με το νερό και το γάλα να είναι προτιμότερες επιλογές, καθώς μειώνουν την εξάρτηση από γλυκές γεύσεις. Τα γλυκά σνακ μπορούν να αντικατασταθούν με επιλογές όπως ξηροί καρποί, στικ λαχανικών ή φρούτα.

Ο ρόλος της υφής και της παρουσίασης τροφών στα παιδιά είναι επίσης σημαντικός, καθώς αυτά συχνά απορρίπτουν τροφές λόγω υφής ή εμφάνισης, παρά λόγω γεύσης. Επομένως, η σωστή παρουσίαση των φυτικών τροφών είναι εξίσου σημαντική. Τακτικές για ελκυστική παρουσίαση περιλαμβάνουν λείες υφές, όπως πουρέδες λαχανικών που είναι συχνά πιο αποδεκτοί από τραχύτερες υφές. Διασκεδαστική παρουσίαση όπως λαχανικά σε σχήματα αστεριών ή σαν ζωάκια μπορούν να κεντρίσουν την περιέργεια και το ενδιαφέρον των παιδιών. Επιπλέον, η ανάμειξη λαχανικών με αγαπημένες γεύσεις, όπως λίγο τυρί ή σάλτσα ντομάτας, διευκολύνει την αποδοχή.

Ο ρόλος των γονέων, των παιδικών σταθμών, και των σχολείων είναι καθοριστικός στη διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών προτύπων συμπεριφοράς. Τα παιδιά μιμούνται τις διατροφικές συνήθειες των γονέων τους. Όταν οι γονείς καταναλώνουν φυτικά τρόφιμα, τα παιδιά είναι πιο πιθανό να τα δοκιμάσουν, ενώ η σύνδεση των υγιεινών τροφών με ευχάριστες εμπειρίες επίσης ενισχύει τη θετική στάση απέναντί τους. Τα σχολικά προγράμματα μπορούν να περιλαμβάνουν θρεπτικές επιλογές με έμφαση στα λαχανικά και τα φρούτα. Διατροφική εκπαίδευση, όπως δραστηριότητες κηπουρικής ή μαθήματα μαγειρικής βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν την αξία των φυτικών τροφών. Συμπερασματικά, η εξοικείωση των βρεφών και των παιδιών με φυτικά τρόφιμα αποτελεί ένα θεμέλιο για την πρόληψη επιλεκτικής διατροφής και τη μείωση της ζήτησης για ζαχαρούχα τρόφιμα. Μέσω πρώιμης έκθεσης, επαναλαμβανόμενης προσφοράς και συμμετοχής των γονέων, των παιδικών σταθμών και των σχολείων, τα παιδιά μπορούν να διαμορφώσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες που θα τα ωφελήσουν σε όλη τους τη ζωή. Η επένδυση στη σωστή διατροφή των παιδιών μας είναι επένδυση στο μέλλον της υγείας και της ευημερίας τους.

Αρνητικές Επιπτώσεις του Ηλεκτρονικού Τσιγάρου σε Παιδιά και Εφήβους

Η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (vaping) έχει αυξηθεί ραγδαία στους νέους, με περίπου 2,5 εκατομμύρια μαθητές γυμνασίου και λυκείου στις Η.Π.Α. να δηλώνουν ότι το χρησιμοποιούν το 2022. Αυτή η τάση προκαλεί ανησυχία, καθώς το άτμισμα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία, τη συμπεριφορά και τη σχολική απόδοση των εφήβων.

Γράφει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MDMACPMACEFRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute.

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν νικοτίνη και άλλες βλαβερές ουσίες. Η νικοτίνη είναι ιδιαίτερα εθιστική, και οι έφηβοι μπορούν να αναπτύξουν εξάρτηση ακόμα και πριν τη συστηματική χρήση. Ο ατμός των ηλεκτρονικών τσιγάρων περιέχει τοξικές ενώσεις (όπως βαρέα μέταλλα και διακετύλιο) που προκαλούν φλεγμονές και βλάβες στους πνεύμονες. Eφηβοι που ατμίζουν παρουσιάζουν αυξημένο βήχα και συριγμό.

Η νικοτίνη επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη διάθεση και τον αυτοέλεγχο. Το άτμισμα συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης. Σε έρευνα του 2023, περίπου το 60% των εφήβων που άτμιζαν ανέφεραν συμπτώματα άγχους, ενώ πάνω από τους μισούς ανέφεραν κατάθλιψη – ποσοστά σαφώς υψηλότερα από συνομήλούς τους που δεν άτμιζαν.

Οι κοινωνικές επιρροές παίζουν καθοριστικό ρόλο. Πολλοί έφηβοι ξεκινούν λόγω πίεσης από συνομηλίκους ή διαφημίσεων που παρουσιάζουν το άτμισμα ως «μόδα». Η έκθεση σε περιεχόμενο υπέρ του ατμίσματος στα social media αυξάνει την πιθανότητα πειραματισμού. Επιπλέον, το άτμισμα μπορεί να αποτελέσει «πύλη» για άλλες ουσίες, καθώς οι χρήστες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αρχίσουν να καπνίζουν κανονικά τσιγάρα.

Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ραγδαία στα πρώτα 6 χρόνια της ζωής, ξανά στην εφηβεία, και συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι περίπου τα 25 έτη. Η νικοτίνη μπορεί να βλάψει τα νευρωνικά κυκλώματα που σχετίζονται με τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Παιδιά και έφηβοι που κάνουν χρήση συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη συγκέντρωση και πτώση στη σχολική απόδοση. Σε έρευνα του 2023, το 87% των εκπαιδευτικών δήλωσαν ότι το άτμισμα επηρεάζει αρνητικά τη μάθηση και την επίδοση των μαθητών.

Προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης για βρέφη και παιδιά: Ένα κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα

Η παιδική και εφηβική παχυσαρκία έχει καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, με τα ποσοστά της χώρας μας να συγκαταλέγονται στα υψηλότερα στην Ευρώπη. Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης από την πρώιμη παιδική ηλικία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες για την αύξηση του προβλήματος, με πολλά τρόφιμα που προορίζονται για παιδιά να περιέχουν υψηλές ποσότητες ζάχαρης. Μια καλά οργανωμένη στρατηγική για την προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και τη μείωση των ποσοστών παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας.

Γράφει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MD, MACP, MACE, FRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute.

Οι πρώτες διατροφικές συνήθειες είναι καθοριστικές για την πορεία της ζωής ενός ατόμου. Η πρώιμη παρέμβαση για τη μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης μπορεί να επηρεάσει θετικά τη διαμόρφωση υγιεινών προτύπων διατροφής, περιορίζοντας τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, μεταβολικές διαταραχές, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, και καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα πρώτα χρόνια ζωής είναι η ιδανική περίοδος για την εισαγωγή υγιεινών εναλλακτικών τροφών που βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν προτιμήσεις για πιο θρεπτικά, λιγότερο εθιστικά τρόφιμα.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια κρίση παιδικής παχυσαρκίας, με περίπου 40% των παιδιών ηλικίας 10-12 ετών να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ένας από τους κύριους παράγοντες είναι η διάθεση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη που στοχεύουν ειδικά στο παιδικό κοινό. Από γιαούρτια με γεύσεις έως συσκευασμένα σνακ, τα προϊόντα αυτά ενισχύουν την κατανάλωση ζάχαρης, συχνά παραπλανώντας τους γονείς με χαρακτηρισμούς όπως “υγιεινά” ή “φυσικά”. Η έλλειψη ενημέρωσης των γονέων και η έντονη διαφήμιση εντείνουν το πρόβλημα. Έτσι, οι γονείς καταλήγουν να επιλέγουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη για τα παιδιά τους, χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους που αυτά εγκυμονούν.

Η μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης και η προώθηση τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη απαιτεί συντονισμένες ενέργειες που περιλαμβάνουν: 1. Εκπαίδευση των γονέων. Οι γονείς χρειάζεται να ενημερωθούν για τους κινδύνους που συνδέονται με την υψηλή κατανάλωση ζάχαρης και να ενθαρρυνθούν να επιλέγουν πιο υγιεινά τρόφιμα για τα παιδιά τους.

2. Παραγωγή υγιεινών προϊόντων. Οι εταιρείες τροφίμων πρέπει να ενθαρρυνθούν να μειώσουν την προσθήκη ζάχαρης στα προϊόντα τους και να διαθέτουν περισσότερες επιλογές χαμηλής ζάχαρης.

3. Πολιτικές υποστήριξης. Οι δημόσιες πολιτικές πρέπει να υποστηρίξουν αυστηρότερους κανονισμούς για τη διαφήμιση προϊόντων υψηλής ζάχαρης προς τα παιδιά, καθώς και να επιβάλλουν σαφέστερη επισήμανση στις ετικέτες των προϊόντων.

4. Υγιεινές επιλογές στα σχολεία. Οι παιδικοί σταθμοί και τα σχολεία μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση πιο υγιεινών επιλογών σνακ, αντικαθιστώντας τρόφιμα υψηλής ζάχαρης με θρεπτικά προϊόντα.

Ευαισθητοποίηση του κοινού και δράσεις πρέπει να περιλαμβάνουν:

1. Δημόσιες εκπαιδευτικές εκστρατείες, όπως μια πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης που μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις των γονέων για τη ζάχαρη και να ενθαρρύνει την υιοθέτηση πιο υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Επίσης, διαφημιστικά μηνύματα σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, εργαστήρια για γονείς, και συνεργασίες με «influencers» μπορούν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της μειωμένης κατανάλωσης ζάχαρης.

2. Εισαγωγή διατροφικής εκπαίδευσης στα σχολεία. Η εκπαίδευση των παιδιών για τη σημασία της σωστής διατροφής μπορεί να τους προσφέρει τα εφόδια για να κάνουν καλύτερες διατροφικές επιλογές. Μέσα από εκπαιδευτικά εργαστήρια, παιχνίδια και διαγωνισμούς, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν τη βλαβερή επίδραση της ζάχαρης και να υιοθετήσουν πιο υγιεινές συνήθειες.

3. Συνεργασία με εταιρείες τροφίμων. Η ενεργή συμμετοχή των εταιρειών τροφίμων είναι απαραίτητη για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας. Κίνητρα, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδοτήσεις για παραγωγή υγιεινών προϊόντων, καθώς και η προώθηση ξεκάθαρων ετικετών στις συσκευασίες, μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός πιο υγιεινού περιβάλλοντος κατανάλωσης.

4. Ρυθμιστικά μέτρα όπως αυστηρότερες ετικέτες που δηλώνουν σαφώς την περιεκτικότητα σε ζάχαρη, διαχωρίζοντας τις φυσικές από τις προστιθέμενες ζάχαρες και περιορισμοί στη διαφήμιση, όπως απαγόρευση διαφημίσεων προϊόντων υψηλής ζάχαρης κατά τη διάρκεια παιδικών προγραμμάτων και η αποφυγή χρήσης κινουμένων σχεδίων για την προώθησή τους μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά από επιθετικές διαφημιστικές πρακτικές.

Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας απαιτεί συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα. Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, όπως παιδίατροι, μαίες, γενικοί γιατροί και διαιτολόγοι, μπορούν να ενημερώνουν τους γονείς και να προτείνουν υγιεινές επιλογές. Επιπλέον, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι διεθνείς φορείς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης και χρηματοδότησης. Η αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής πρέπει να παρακολουθείται μέσω δεικτών όπως: μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης από τα παιδιά, ελάττωση των ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας, και αύξηση της διαθεσιμότητας τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας ζάχαρης. Τα δεδομένα αυτά θα επιτρέψουν τη συνεχή βελτίωση των στρατηγικών και τη διατήρηση των επιτευγμάτων. Συμπερασματικά, η προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης για βρέφη και παιδιά είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Μέσω της εκπαίδευσης, των συνεργασιών και της θέσπισης υποστηρικτικών πολιτικών, μπορούμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια πιο υγιεινή γενιά Ελλήνων. Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας δεν είναι απλώς μια ανάγκη δημόσιας υγείας, αλλά μια επένδυση στο μέλλον της χώρας μας.

Η «θρεπτική» αξία του ύπνου

Οι ψυχοσωματικές παρενέργειες από την έλλειψη ξεκούρασης και τα επικίνδυνα «απόβλητα» του εγκεφάλου.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο θεός «Yπνος» είναι γιος της «Νύχτας» και δίδυμος αδελφός του «Θανάτου». Κατοικεί στο μεταίχμιο του άνω και κάτω κόσμου, ενώ ο αδελφός του είναι μονίμως στον Aδη. Στη σύγχρονη εποχή, όμως, γνωρίζουμε ότι ο ύπνος, όχι μόνον δεν προσομοιάζει στον θάνατο αλλά, αντίθετα, είναι ζωοδότης, απόλυτα απαραίτητος για την υγιή επιβίωση του ανθρώπου, με την παρατεταμένη πλήρη στέρησή του να οδηγεί στον φυσικό θάνατο. Επίσης, αντίθετα με ό,τι πολλοί ακόμη πιστεύουν, ο ύπνος δεν αντιστοιχεί σε μια υποτονική «ανάπαυση» του εγκεφάλου. Τουναντίον, αντιπροσωπεύει μια μεταβολικά και ηλεκτροχημικά ενεργή περίοδο με τεράστια σημασία για την όλη λειτουργία του εγκεφάλου μας. Τακτοποίηση των μνημών και των γεγονότων της προηγούμενης ημέρας και επανευαισθητοποίηση νευρωνικών κυκλωμάτων, που είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί και απευαισθητοποιηθεί λόγω χρήσης, είναι δύο από τις γνωστές λειτουργίες του κοιμωμένου μυαλού, αν και, σίγουρα, υπάρχουν κι άλλες, που συνεχώς ανακαλύπτονται με την πάροδο του χρόνου και τη συνεχή πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Στη συντριπτική πλειονότητα των ενηλίκων, με ελάχιστες εξαιρέσεις, η απαιτούμενη φυσιολογική διάρκεια του ύπνου είναι περίπου 7-8 ώρες το 24ωρο. Η φυσιολογική διάρκεια του ύπνου στα παιδιά, όμως, είναι πολύ μακρότερη, από 14-17 ώρες το 24ωρο στα βρέφη, με προοδευτική ελάττωση του χρόνου με την πρόοδο της ηλικίας. Σύμφωνα με το Center of Disease Control των ΗΠΑ, οι συνιστώμενες διάρκειες είναι 10-13 ώρες το 24ωρο στα παιδιά 3-5 ετών, 9-12 ώρες σε αυτά των 6-12 ετών, 8-10 ώρες σε εφήβους 13-18 ετών και 7-8 ώρες σε όλους άνω των 19 ετών. Σημειωτέον, η σύγχρονη ζωή στον δυτικό κόσμο έχει ελαττώσει κατά μέσον όρο κατά 2 τις ώρες ύπνου μέσα στο 24ωρο, ενώ έχει σχεδόν ολοκληρωτικά εξαφανίσει τον μεσημεριανό ύπνο. Εξαιρετική μελέτη έχει δείξει ότι αυτή η 2ωρη χρόνια μείωση έχει πολλά αρνητικά αποτελέσματα στην υγεία του ανθρώπου, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία, όπως εξηγώ παρακάτω.

Απειλή για όλες τις ηλικίες

Οι αρνητικές επιπτώσεις της βράχυνσης των απαραίτητων ωρών ύπνου είναι πολλές και εξαιρετικά βλαπτικές για τον οργανισμό, σε όλες τις ηλικίες. Σε μελέτες που διεξήχθησαν και δημοσιεύθηκαν τη δεκαετία του 1990, έγινε γνωστό ότι η στέρηση ύπνου αποτελεί μια ειδική μορφή στρεσογόνου ερεθίσματος, που διαφέρει στην παθοφυσιολογία της από σχεδόν όλα τα άλλα ερεθίσματα. Την επόμενη της στέρησης ημέρα προκαλείται αύξηση συστηματικής φλεγμονής, χωρίς, περιέργως, να διεγείρεται η κλασική ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη. Τα στερημένα ύπνου άτομα συχνά αισθάνονται υπνηλία, εκνευρισμό και θυμό, ενώ κατά καιρούς δείχνουν επιθετική συμπεριφορά, έχουν αυξημένη «συναισθηματική» όρεξη (comfort eating) και δεν αποδίδουν καλά σε δοκιμασίες ελέγχου της διανοητικής τους λειτουργίας και των δεξιοτήτων τους. Ολες αυτές οι αλλαγές στον οργανισμό πιθανόν να έχουν άμεσες, αλλά και χρόνιες, αρνητικές επιπτώσεις. Αυτές συμπεριλαμβάνουν δυσφορικό συναίσθημα, προβλήματα στις σχέσεις με άλλους ανθρώπους, αυξημένη πρόσληψη κακής ποιότητας τροφής, ελαττωμένη απόδοση στο σχολείο ή την εργασία και αύξηση τροχαίων και άλλων ατυχημάτων. Στην πιο χρόνια στέρηση ύπνου, από την άλλη μεριά, οι αλλαγές αυτές μπορεί να προκαλέσουν αυξημένο σωματικό βάρος με τα γνωστά συνοδά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα υγείας, καθώς και να οδηγήσουν το άτομο σε σχολική ή επαγγελματική αποτυχία, με περαιτέρω ψυχοσωματικό στρες και συσσώρευση των αρνητικών του επιπτώσεων στον οργανισμό.

Η «θρεπτική» αξία του ύπνου-1

Τα σωματικά και ψυχολογικά αναπτυσσόμενα άτομα –παιδιά, έφηβοι και νέοι– είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην έλλειψη του ύπνου. Είναι γνωστό ότι η αυξητική ορμόνη, η οποία επηρεάζει θετικά τη σωματική αύξηση και το τελικό ύψος των παιδιών, εκκρίνεται την πρώτη περίοδο της νύχτας, κατά τη διάρκεια του «σταδίου 4» βαθέος ύπνου. Ο βαθύς ύπνος, που η διάρκειά του προοδευτικά ελαττώνεται με την πάροδο της ηλικίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την υγεία όλων των ανθρώπων. Η ελλιπής διάρκειά του οδηγεί σε ελάττωση του αισθήματος ξεκούρασης και φρεσκάδας, που φυσιολογικά προσφέρει ο ύπνος στον οργανισμό. Είναι ενδιαφέρον ότι η κάθαρση του ενδιάμεσου ιστικού («γλυμφατικού») υγρού, που λούζει τα εγκεφαλικά κύτταρα και απομακρύνει τα απόβλητά τους μέσω του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και του κυκλοφορικού συστήματος, λαμβάνει χώρα ειδικά κατά τη διάρκεια του βαθέος ύπνου. Μόλις δημοσιεύθηκε επιστημονική εργασία που δείχνει ότι η χρόνια ελλιπής διάρκεια του «σταδίου 4» βαθέος ύπνου σχετίζεται με ανάπτυξη πρόωρης άνοιας.

Τα στερημένα ύπνου άτομα συχνά αισθάνονται υπνηλία, εκνευρισμό και θυμό, ενώ κατά καιρούς δείχνουν επιθετική συμπεριφορά.

Η έναρξη του ύπνου είναι στενά συνδεδεμένη με τη λειτουργία του κιρκάδιου, δηλαδή νυχθημερήσιου βιολογικού ρολογιού του οργανισμού μας και σηματοδοτείται με μια ορμόνη, τη μελατονίνη, που εκκρίνεται φυσιολογικά με την ελάττωση του φωτισμού το βράδυ. Η έκκριση της ορμόνης αυτής μειώνεται από το ισχυρό φως, ιδιαίτερα στο φάσμα του μπλε χρώματος, το οποίο εκπέμπεται από τις διάφορες οθόνες που χρησιμοποιούμε σήμερα. Επίσης, το κέντρο του ύπνου καταστέλλεται από την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη. Συνεπώς, η χρήση οθόνης και η τυχόν ψυχική διέγερση που μπορεί να προκληθεί από το περιεχόμενό της, έχουν διπλή δράση, συμβάλλοντας στην αδυναμία ενός ατόμου να αποκοιμηθεί την ώρα που πρέπει, προκαλώντας σημαντική καθυστέρηση και εκνευρισμό. Η χρήση οθονών από όλους μας, συνεπώς, πρέπει να παύει τουλάχιστον 2 ώρες προ της βραδινής κατάκλισης.

Η ιδιαιτερότητα των νέων

Οι έφηβοι και οι νέοι 14-24 ετών έχουν και μια άλλη ιδιαιτερότητα που αφορά τον ύπνο τους. Για λόγους που ακόμη δεν γνωρίζουμε, σ’ αυτές τις ηλικίες υπάρχει μια σημαντική καθυστέρηση (διαφορά φάσης) 2-3 ωρών στη χρονική σηματοδότηση του κιρκάδιου βιολογικού ρολογιού. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα αυτά φυσιολογικά κοιμούνται με καθυστέρηση και άρα δεν ευθύνονται τα ίδια για το γεγονός ότι αργούν να κοιμηθούν κάθε βράδυ. Προφανώς, αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν συντάσσονται σχολικά – πανεπιστημιακά προγράμματα, δεδομένου ότι έφηβοι και νέοι μαθητές-ήτριες και φοιτητές-ήτριες στερημένοι-ες ύπνου ούτε αποδίδουν στις σπουδές τους, όπως θα έπρεπε ούτε διατηρούν την καλή υγεία τους. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους, σε πολλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ η έναρξη των μαθημάτων είναι μετά τις 10.00 το πρωί. Σημειώνω ότι, μολονότι οι δυσκολίες που θα προκαλούσε η καθυστέρηση της πρωινής έναρξης του γυμνασίου και του λυκείου στους εργαζομένους γονείς και στα σχολεία είναι κατανοητές, θα ήταν ευχής έργο να εφαρμοζόταν ένα τέτοιο μέτρο, δεδομένου ότι θα αύξανε τη σχολική απόδοση των μαθητών και θα βελτίωνε το συναίσθημά τους και, πιθανόν, και τη συμπεριφορά τους.

Συμπερασματικά, ο τακτικός και επαρκής ύπνος αποτελεί μία από τις πέντε κύριες συνιστώσες ενός υγιεινού τρόπου ζωής, με τις άλλες να είναι η σωστή διατροφή, η μέτρια άσκηση, η χρονική καθημερινή κανονικότητα του ύπνου και των γευμάτων και η διαχείριση του στρες.

*Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας και επικεφαλής στην έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

πηγή: kathimerini.gr

Ο Καθηγητής Γιώργος Χρούσος και οι ήρωες των Τεμπών, πρωταγωνίστησαν στην ετήσια τελετή των Διεθνών Βραβείων Vexillum Sciacca 2023 στο Βατικανό

Στην κατάμεστη αίθουσα Aula Magna στο Ποντιφικό Πανεπιστήμιο Urbaniana στο Βατικανό, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία για 21η χρονιά το Σάββατο στις 7 Οκτωβρίου 2023, η ετήσια τελετή βράβευσης των Διεθνών Βραβείων Vexillum Giuseppe Sciacca.

Προσωπικότητες από όλο τον κόσμο βραβεύθηκαν για την επιστήμη, την έρευνα, τον πολιτισμό, την τέχνη, το πλούσιο έργο τους και την εθελοντική τους δράση.

Ο Καθηγητής Ιατρικής Γιώργος Χρούσος

Από ελληνικής πλευράς βραβεύθηκαν, ο Καθηγητής Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας Γεώργιος Χρούσος, με το Βραβείο Ιατρικής Επιστήμης, ενώ οι νεαροί Ανδρέας Αλικανιώτης και Άγγελος Τσιαμούρας με το Βραβείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τον ηρωισμό που επέδειξαν σώζοντας πολλούς ανθρώπους στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, καθώς και ο εκλιπών Φώτης Πονηρός, ως δημιουργός έργων υψηλής κοσμηματοποιίας και για την συμβολή του στον θεσμό των βραβείων Sciacca.

Τον καθηγητή Παιδιατρικής – Ενδοκρινολογίας Γεώργιο Χρούσο βράβευσε o Στρατηγός Καθηγητής Gerardo Restaino. O Γεώργιος Χρούσος πρωτοστάτησε σε μελέτες που διευκρίνισαν τις ιδιαίτερα σημαντικές επιπτώσεις του στρες στον οργανισμό σε συμπεριφορικό, νευροενδοκρινικό, κυτταρικό και μοριακό επίπεδο. Διεξήγαγε καινοτόμες έρευνες για την ανθρώπινη ανάπτυξη και είναι ένας από τους 50 σπουδαιότερους βιοϊατρικούς επιστήμονες στον κόσμο.

 

Ανδρέας Αλικανιώτης και Άγγελος Τσιαμούρας

Η Αυτού Εξοχότης Πρέσβυς της Ελλάδας στο Βατικανό Κάτια Γεωργίου και ο Δρ. Επικοινωνίας Andrea Cicini βράβευσαν τον Ανδρέα Αλικανιώτη (20 ετών) και τον  Άγγελο Τσιαμούρα (19 ετών) με το βραβείο Εθελοντισμού και Κοινωνικής Αλληλεγγύης  σε μια φορτισμένη ατμόσφαιρα με το κοινό να χειροκροτεί όρθιο τους δύο ήρωες των Τεμπών. Οι δύο φοιτητές που ενεπλάκησαν στο σιδηροδρομικό δυστύχημα της 28ης Φεβρουαρίου 2023 στα Τέμπη με 57 νεκρούς, με θάρρος και  εξαιρετική ανιδιοτέλεια διακινδυνεύοντας την ζωή τους, έσωσαν 26 ανθρώπους.

Κωνσταντίνα Παπαγιάννη -Πονηρού και Γιώργος Πονηρός

Ο στρατηγός Giocchino Angeloni παρέδωσε για το Φώτη Πονηρό το Βραβείο ad memoriam στη σύζυγό του Κωνσταντίνα Παπαγιάννη και στον αδερφό του Γιώργο Πονηρό.  Ο Φώτης Πονηρός διεθνής δημιουργός έργων υψηλής κοσμηματοποιίας υπήρξε εθελοντής και ανθρωπιστής ανήκοντας  στην ευρύτερη οικογένεια των βραβείων Vexillum Sciacca.

Sofia Tomov

Το Απόλυτο Βραβείο απονεμήθηκε από τον καρδινάλιο Leo Burk με την συνδρομή της Γενικής Γραμματέως Βίκυς Μπαφατάκη και του Πρέσβη της Βουλγαρίας στο Βατικανό Α.E. Kostadin Kodzhabashev στην Sofia Tomov  19 ετών, για το λογισμικό “Qardian Labs” που εφηύρε που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τη βελτίωση της διάγνωσης αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής, κύρια αιτία θανάτου των αθλητών, καθώς επίσης για τη δημιουργία ενός  αλγορίθμου δικής της εφεύρεσης που επιλέγει προληπτικά τη σωστή φαρμακευτική αγωγή για τον ασθενή, αποφεύγοντας τις παρενέργειες, που κατατάσσονται στην τέταρτη θέση στην προέλευση των θανάτων στις ΗΠΑ.

Η Βίκυ Μπαφατάκη με τον Καρδινάλιο Ryamond Leo Burke

Η Γενική Γραμματέας Βίκυ Μπαφατάκη δήλωσε: «Είναι μεγάλη τιμή για την Προεδρία και τη Γενική Γραμματεία των Διεθνών Βραβείων Vexillum Sciacca να υποδεχτούμε και να βραβεύσουμε εμβληματικές προσωπικότητες από το διεθνές επιστημονικό, πολιτισμικό και κοινωνικό στερέωμα, άνθρωποι αλτρουιστές που συμβάλλουν τα μάλα για την πρόοδο της ανθρωπότητας».

Αναλυτικά τα σημαντικότερα βραβεία:

Ο Καθηγητής Jon Henderson

Βραβείο Ενάλιας Αρχαιολογίας έλαβε από τον Υπαρχηγό της Αστυνομίας, Δρ. Mario di Sclavis ο Σκωτσέζος Καθηγητής Jon Henderson, διευθυντής του υποβρύχιου αρχαιολογικού προγράμματος Παυλοπέτρι και ειδικός στην εφαρμογή της πληροφορικής, της ακουστικής και της σάρωσης με λέιζερ σε χερσαίες και υποβρύχιες έρευνες.

Οι Καθηγητές Οφθαλμολογίας Michele Reibaldi και Vincenzo Sarnicola

Βραβείο Ιατρικής – Οφθαλμολογίας έλαβαν οι  Καθηγητές Michele Reibaldi –απονεμήθηκε από τη Γ.Γ. Vexillum Sciacca Δρ. Βίκυ Μπαφατάκη- και Vincenzo Sarnicola –το βραβείο απένειμε ο Στρατηγός, Καθηγητής Angelo Giustini. Οι δυο Καθηγητές με αυτομεταμόσχευση ολόκληρης της οφθαλμικής επιφάνειας, -για πρώτη φορά στον κόσμο ένας ασθενής που ήταν εντελώς τυφλός επί 30 χρόνια, πάσχοντας από μη αναστρέψιμη τύφλωση του αμφιβληστροειδούς- ανέκτησε την όρασή του.

Ο αθλητής Andy Diaz Hernadez

Βραβείο Αθλητισμού απονεμήθηκε από τον Δρ. Alessio Giagnori στον 27χρονο Ιταλοκουβανό Andy Diaz Hernadez, διεθνή αθλητή με παγκόσμιες νίκες στο τριπλούν και κάτοχος του τίτλου Diamond League 2022 & 2023.

Cedric Bogaert

O 27χρόνος Βέλγος Cedric Bogaert  έλαβε το βραβείο Γενετικής – Ιατρικής από τον Δρ. Vincenzo Politi. Ο νεαρός Βέλγος είναι συνδημιουργός της θεραπείας myNEO που βασίζεται στη βιοπροσομοίωση και την τεχνητή νοημοσύνη για βέλτιστες εξατομικευμένες ανοσοθεραπείες κατά του καρκίνου.

Filipa De Sousa Rocha με την Κατερίνα Νίκου

Το βραβείο Μηχανικής Υπολογιστών απονεμήθηκε από την Κατερίνα Νίκου, Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων Vexillum G.Sciacca στην Filipa De Sousa Rocha 27 ετών από την Πορτογαλία για την επινόηση ενός ψηφιακού συστήματος εκμάθησης για παιδιά με προβλήματα όρασης.

 

Alberto Cartuccia Cingolani 6 ετών

Ο Μαέστρος της ΒΙΟ Alfredo Santoloci

Βραβείο Μουσικής έλαβαν οι Alberto Cartuccia Cingolani 6 ετών –παιδί θαύμα στο πιάνο, από τον Δρ. Roberto Tulli και η Blind International Orchestra και ο Μαέστρος Alfredo Santoloci, η οποία αποτελείται από υποβλέποντες και τυφλούς μουσικούς από πολλά κράτη. Το βραβείο στην ΒΙΟ απένειμαν οι: Ανασττάσιος Θοεδωρακέας και Massimo Bolla.

ΒΙΟ

Τα εθιμοτυπικά δαχτυλίδια των Καρδιναλίων είναι δημιουργίες της εταιρείας Poniros Jewelry, ενώ το γλυπτό καράβι φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Ρούσσης, τα βραβεία η εταιρεία Mendrinos Art. Την ενδυματολογική επιμέλεια της της Γενικής Γραμματέα Βίκυς Μπαφατάκη είχε ο Prince Erotokritos., ενώ η Υπεύθυνη Διεθνών Σχέσεων Κατερίνα Νίκου φόρεσε δημιουργία της Ελληνίδας  σχεδιάστριας Δάφνης Βαλέντε

Χορηγοί και υποστηρικτές της ελληνικής αποστολής:  ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες Μον. Α.Ε.), Magiq Doorz, KYANA, VCM Productions,  Polygnome Productions, ενώ χορηγός επικοινωνίας η Bci Media Inc.

Γραφείο Τύπου Vexillum G. Sciacca

Το βραβείο “Andrea Prader Prize” για το 2023 στον Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γεώργιο Χρούσο

Η Ευρωπαϊκή Εταιρία Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας (European Society of Pediatric Endocrinology, ΕSPE – https://www.eurospe.org/) απένειμε το βραβείο “Andrea Prader Prize” για το 2023 στον Καθηγητή του ΕΚΠΑ Γεώργιο Χρούσο.

Η απονομή του βραβείου ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια της 61ης Ετήσιας Συνάντησης της ESPE που πραγματοποιήθηκε στην Χάγη στις 21-23 Σεπτεμβρίου 2023 (https://www.eurospe.org/events-espe/espe-2023-annual-meeting/).

Το Βραβείο Andrea Prader είναι το πιο σημαντικό βραβείο της ESPE. Πρόκειται για ετήσιο βραβείο το οποίο απονέμεται σε ένα μέλος της ESPE που έχει διακριθεί, σε αναγνώριση της ηγετικής του ικανότητας, των επιτευγμάτων του στη διδασκαλία και την έρευνα, και της εξαιρετικής συνολικής συμβολής του στον τομέα της παιδιατρικής ενδοκρινολογίας. Η απόφαση για την απονομή λαμβάνεται από την διεθνή επιτροπή Andrea Prader.

Βιογραφικό Γ. Χρούσου

Ο Γεώργιος Χρούσος είναι Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος της Ενδοκρινολογικής Μονάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, ενώ από το 2010 κατέχει την ΄Εδρα της UNESCO στην Εφηβική Ιατρική (UNESCO Chair on Adolescent Health Care) του Πανεπιστημίου Αθηνών.  Το 2011 κατείχε την Διακεκριμένη ΄Εδρα Τζων Κλούγκε στην Τεχνολογία και Κοινωνία, Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, Ουάσινγκτον, ΗΠΑ (Kluge Distinguished Chair in Technοlogy and Society, Library of Congress, USA).  

Πριν επιστρέψει στην Ελλάδα, το 2000, χρημάτισε Διευθυντής του Τμήματος Παιδιατρικής και Αναπαραγωγικής Ενδοκρινολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και της Ανθρώπινης Ανάπτυξης στην Βηθεσδά της Πολιτείας του Maryland και καθηγητής της Παιδιατρικής, Φυσιολογίας και Βιοφυσικής του Πανεπιστημίου Georgetown στην Ουάσινγκτον, τίτλους που κατέχει και σήμερα.

Ο Γ. Χρούσος έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως για την έρευνά του στο μοριακό σύστημα μετάδοσης του σήματος των γλυκοκορτικοειδών στο κύτταρο, στις νόσους του άξονα των επινεφριδίων και στους φυσιολογικούς και μοριακούς μηχανισμούς του στρες. Ο Δρ. Χρούσος έχει συνεισφέρει σημαντικά στη βιοϊατρική βιβλιογραφία και η προσφορά του έχει ανοίξει νέους ορίζοντες σε ένα φάσμα χρόνιων σύμπλοκων διαταραχών του ανθρώπου, όπως η κατάθλιψη, το μεταβολικό σύνδρομο και οι αυτοάνοσες παθήσεις.

Κατά τη σταδιοδρομία του, υπήρξε μέντορας και συνεργάτης σε μία εντυπωσιακή ομάδα νέων επιστημόνων, τόσον ιατρών όσο και επιστημόνων άλλων ειδικοτήτων, όπως βιολόγων,  ψυχολόγων, διατροφολόγων, κ.ά., οι οποίοι/ες διαπρέπουν και/ή έχουν κατακτήσει μεγάλα αξιώματα στον ακαδημαϊκό,  κλινικό και  βιομηχανικό κόσμο.

Έχει συγγράψει πάνω από 1000 πρωτότυπες  επιστημονικές εργασίες και το έργο του έχει αναφερθεί διεθνώς σε πάνω από 190,000 επιστημονικές δημοσιεύσεις, μια αδιάψευστη μαρτυρία της σημασίας και επιρροής της έρευνάς του.  Σύμφωνα με το Institute of Scientific Information, είναι ένας από τους πιο υψηλά αναφερόμενους επιστήμονες στον κόσμο (ISI highly cited) όχι μόνο στην Κλινική Ιατρική, αλλά και στην Βιολογία και Βιοχημεία, αλλά και ο υψηλότερα αναφερόμενος κλινικός παιδίατρος και ενδοκρινολόγος παγκοσμίως.  Είναι επίσης ο μοναδικός ΄Ελληνας ιατρός-επιστήμων που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των 100 πλέον αναφερόμενων ιατρών-επιστημόνων στον κόσμο.

Ο κ. Χρούσος είναι Master (Μεγάλος Διδάσκαλος) του Αμερικανικού Κολλεγίου Ιατρών (American College of Physicians) και του Αμερικανικoύ Κολλεγίου Ενδοκρινολογίας (American College of Endocrinology) και Εταίρος (Fellow) του Βασιλικού Κολλεγίου Ιατρών της Μεγάλης Βρετανίας (Royal College of Physicians, London, UK). Μεταξύ άλλων, είναι Επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων της Λιέγης, Βελγίου, Ανκώνας, Ιταλίας και Πατρών, Ελλάδας, και Επίτιμος Καθηγητής των πανεπιστημίων Warwick,St.Petersburg Medical UniversityMedical University of Xi’an,  και  Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.

Είναι εκλεγμένο μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (The National Academy of Medicine, Washington, DC, USA) και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών  (Academia EuropaeaLondon, UK).

Ο Γ. Χρούσος έχει λάβει πολυάριθμα διεθνή βραβεία για το έργο του, όπως το 1987 Richard E. Weitzman Memorial Award, US Endocrine Society, το  1992 Superior Service Award, U.S. Public Health Service, το 1997 Clinical Investigator Award, US Endocrine Society, τό 1997 Hans Selye Award, Hans Selye Foundation, Montreal, Canada, το First Prize, 1999 Pharmacia-Upjohn International Award for Excellence in Published Clinical Research, US Endocrine Society, το 1999 Novera Herbert Spector Award, International Society for Neuroimmunomodulation, Lugano, Switzerland,  το 2000 Henning Andersen Prize, European Society for Pediatric Endocrinology,  Brussels, Belgium, το 2002 Sir Edward Sharpey-Schafer Medal, British Endocrine Societies, το 2006 Lifetime Achievement Award, International Society for Psycho-Neuro-Endocrinology, Glasgow, UK, το 2007 Henning Andersen Prize, European Society for Pediatric Endocrinology,  Helsinki, Finland και το 2008 Geoffrey Harris Prize in Neuroendocrinology,  European Society of Endocrinology, Berlin, Germany. Το 2011 τιμήθηκe από διεθνή επιτροπή, με το Αριστείο Μποδοσάκη του Ιδρύματος Μποδοσάκη. Το 2014 τιμήθηκe με το ύψιστο βραβείο της Αμερικανικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας (US Endocrine Society) Fred Conrad Koch Award.

Πρόσφατα Βραβεία / Διακρίσεις

2021 – Elected Member, Sigma Xi (ΣΞ) Scientific Research Honor Society, USA

2021 – Prix Gallien Award in Scientific Research, Athens Greece

2022 – Delbert Fisher Research Scholar Award, US Endocrine Society, Atlanta, GA, USA

2022 – Carl Gemzell Lecture, Uppsala University, Uppsala, Sweeden

2023 – Transatlantic Alliance Award, Endocrine Society και European Society of   Endocrinology, Chicago, Illinois, USA

 

 

Πηγή: https://hub.uoa.gr/chrousos-andrea-prader-prize-2023/

Χρούσος για Ozempic: Είναι φάρμακο για διαβητικούς, παχύσαρκους – Όχι για να βγει κάποιος στην παραλία

Τον κώδωνα του κινδύνου για την ανεξέλεγκτη χρήση του διαβητικού φαρμακευτικού σκευάσματος Ozempic, που βοηθά στο αδυνάτισμα, κρούει μέσω του iefimerida.gr ο διεθνώς αναγνωρισμένος ενδοκρινολόγος Γιώργος Χρούσος.

«Δεν πρέπει να το παίρνουν κάποιοι που επιθυμούν μόνο και μόνο να βγουν καλλίγραμμοι στην παραλία, αλλά αυτοί που πραγματικά έχουν πρόβλημα που χρήζει θεραπείας, όπως οι διαβητικοί και τα άτομα με νοσηρή παχυσαρκία», λέει ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας.

«Κάλυψη του φαρμάκου από τα ασφαλιστικά ταμεία και για τους παχύσαρκους»
Καλεί, μάλιστα, την πολιτεία να εξετάσει το ενδεχόμενο κάλυψης του κόστους από τα ασφαλιστικά ταμεία και στην περίπτωση των παχύσαρκων, όπως συμβαίνει με τους διαβητικούς. «Αυτοί στους οποίους ο γιατρός συνταγογραφεί το φάρμακο είναι άνθρωποι που πρέπει να αδυνατίσουν γιατί αντιμετωπίζουν σοβαρή παχυσαρκία. Μέχρι σήμερα αυτοί οι ασθενείς πληρώνουν το σκεύασμα από την τσέπη τους. Κακώς, κατά την άποψή μου. Το κράτος θα γλίτωνε πολλά χρήματα αν οι άνθρωποι αυτοί έχαναν 5 με 10 κιλά. Όλα τα προβλήματα όπως υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, διαβήτης κ.ά. προέρχονται από την παχυσαρκία και κοστίζουν σε ιατρικές επισκέψεις, φαρμακευτικές δαπάνες κ.ά.».

Έρευνες έδειξαν μείωση του βάρους έως 15%
Όπως εξηγεί ο κ. Χρούσος, η θεραπεία απώλειας βάρους και διατήρησής του σε ανεκτά επίπεδα με χρήση ειδικών γαστρεντερικών ορμονικών σκευασμάτων, όπως το Ozempic κ.ά., με απώλεια έως 15% του βάρους σώματος, έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ενηλίκους με σχετικά λίγες παρενέργειες και αποτελεσματική ελάττωση της νοσηρότητας της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας.

Μερικές από τις αρχικές παρενέργειες ήταν η ναυτία και οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις (δυσκοιλιότητα, διάρροια, κοιλιακός πόνος), που μπορούν να αποφευχθούν ξεκινώντας με χαμηλές δόσεις και επιτρέποντας την ανάπτυξη ανοχής του οργανισμού σε αυτές. Πολύ σπάνια έχει παρουσιαστεί οξεία παγκρεατίτιδα, μια σοβαρή νόσος, αλλά και γένεση του σπάνιου μυελοειδούς καρκινώματος του θυρεοειδούς.

Στόχος η μείωση των βαριών χειρουργείων για την απώλεια βάρους
«Δεν υπάρχει φάρμακο χωρίς παρενέργειες. Αυτό ισχύει και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξουν στο μέλλον και άλλες παρενέργειες. Η έρευνα στη φαρμακευτική θεραπεία της παχυσαρκίας εξελίσσεται ραγδαία και ευελπιστούμε να αντικαταστήσει τα βαριά χειρουργεία που γίνονται για τη μείωση της παχυσαρκίας. Εννοείται ότι η χορήγηση φαρμακοθεραπείας θα πρέπει να συνταγογραφείται και να παρακολουθείται από ειδικούς ιατρούς», αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής.

«Κύρια θεραπεία παραμένει ο σωστός τρόπος ζωής και η διαχείριση του στρες»
Και καταλήγει με νόημα ότι «όλοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η φαρμακοθεραπεία χρησιμοποιείται συνοδευτικά, σαν αρωγός, διευκολύνοντας την απώλεια και τη διατήρηση χαμηλότερου σωματικού βάρους. Ως κύρια θεραπευτική προσέγγιση της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας παραμένουν η εξυγίανση του τρόπου ζωής και η σωστή διαχείριση του στρες, που είναι οι γενεσιουργές αιτίες».

 

* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής, Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.

 

Πηγή: iefimerida.gr

Η πανδημία της παχυσαρκίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΧΡΟΥΣΟΣ*

Η αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος σε παιδιά και εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού

Μία από τις πρώτες δυσάρεστες παρατηρήσεις μου όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2001, ήταν επάνω στις νέες καμπύλες αύξησης των παιδιών και εφήβων που είχαν πρόσφατα κατασκευάσει για τον ελληνικό πληθυσμό οι Χιώτης και συνεργάτες από την Α΄ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ. Σύγκριση με παλαιότερες καμπύλες έδειξε ότι τα παιδιά μας είχαν ψηλώσει μεν, αλλά και είχαν πάρει βάρος δυσανάλογα πολύ για το ύψος τους. Αυτός ήταν ο λόγος που προστέθηκαν στις γενικές καμπύλες και εκείνες του Δείκτη Μάζας Σώματος, έτσι ώστε να είναι εμφανή τα όρια της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στα παιδιά και στους εφήβους. Η αύξηση του ΔΜΣ σε παιδιά/εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού. Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολλές και περιλαμβάνουν την αφθονία «φθηνών» θερμίδων, την έλλειψη φυσικής άσκησης, τον ανεπαρκή ύπνο, την έλλειψη καθημερινής κανονικότητας στα γεύματα και στον ύπνο, και το ανελέητο ψυχο-κοινωνικο-οικονομικό στρες της σύγχρονης ζωής.

Η πανδημία της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στη σύγχρονη ζωή έχει υπολογιστεί με βάση τον ΔΜΣ, με τις καμπύλες στα παιδιά και στους εφήβους να αντιστοιχούν –μέσω παρέκτασης των καμπυλών των ενηλίκων– στα κλασικά όρια του φυσιολογικού βάρους κάτω του 25, της υπερβαρότητας μεταξύ 25 και 30, και της παχυσαρκίας άνω των 30 kg/m2. Δυστυχώς, με βάση τον ΔΜΣ, η χώρα μας και η Κύπρος κρατούν τα σκήπτρα στην παιδική, εφηβική και νεανική υπερβαρότητα και παχυσαρκία, με πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών μας να έχει ΔΜΣ άνω του 26.

Τα τελευταία χρόνια, ένα πολύ κοινό, ακανθώδες και δυσεπίλυτο πρόβλημα –που επιτάθηκε με την επιδημία COVID-19– παρουσιάστηκε και κατακλύζει τα παιδιατρικά, παιδο-ενδοκρινολογικά και ενδοκρινολογικά ιατρεία: παιδιά, έφηβοι και νέοι με υπερβαρότητα και παχυσαρκία. Δυστυχώς, παρά τις έντονες θεραπευτικές προσπάθειες που καταβάλλονται από ομάδες ειδικών, μόνο ένα μικρό ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων ασθενών διορθώνει, και ένα ακόμη μικρότερο ποσοστό κρατάει το βάρος του χαμηλά, αφού το χάσει έπειτα από επίπονη προσπάθεια. Αν κάποιος μπορεί να γενικεύσει την επιτυχία απόκρισης των υπερβάρων/παχυσάρκων στη θεραπεία, θα έλεγε ότι όσο σοβαρότερη είναι η παχυσαρκία τόσο λιγότερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας. Αυτή η κατά κράτος αποτυχία της θεραπείας μέχρι σήμερα τονίζει ότι, προς το παρόν, η πρόληψη είναι σημαντικότερη από τη θεραπεία.

Νέο φάρμακο

Ευτυχώς, όμως, πρόσφατα, η προσπάθεια της επιστήμης να βρει ένα φάρμακο κατά της παχυσαρκίας έφερε αισιόδοξα μηνύματα. Μια καινούργια κατηγορία φαρμάκων με αγωνιστική δράση πάνω στον υποδοχέα μιας γαστρεντερικής ορμόνης, της GLP-1 (Glucagon-like peptide 1), προκαλεί απώλεια 10%-15% του βάρους σώματος, με πολλές θετικές δράσεις στη λειτουργία της διατροφής και με λίγες επιπλοκές, πλήρως αντιμετωπίσιμες. Το φάρμακο χορηγείται με εβδομαδιαία υποδόρια ένεση και έχει ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς σε εφήβους ηλικίας 12-18 ετών, οι οποίοι χάνουν βάρος χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και το κρατούν χαμηλά εφόσον εξακολουθούν να το παίρνουν. Σύντομα, το φάρμακο θα είναι διαθέσιμο για χορήγηση και από το στόμα, ενώ νέα χημικά ανάλογα δημιουργούνται που συνδυάζουν τη δράση πάνω στον υποδοχέα της GLP-1 με ταυτόχρονη δράση στον υποδοχέα μιας άλλης γαστρεντερικής ορμόνης της GIP (Gastric Inhibitory Polypeptide). Τα τελευταία προκαλούν απώλεια βάρους μέχρι 25%. Το πεδίο της επιστήμης της παχυσαρκίας προχωράει ραγδαία και ένα φοβερά δύσκολο πρόβλημα υγείας με καταστροφικές συν-νοσηρότητες οδεύει προς τη λύση του.

* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής, Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.

 

Πηγή: kathimerini.gr

Γίνεται να Πεθάνεις από το Πολύ Άγχος;

Ο Γεώργιος Χρούσος, ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές παγκοσμίως στην ενδοκρινολογία και το σύστημα του στρες, δίνει απάντηση σε αυτήν την τρομακτική ερώτηση.

Η απάντηση δυστυχώς είναι καταφατική και έχει δύο μέρη, ένα χρόνιο και ένα άμεσο. Το πρώτο είναι πολύ συχνό και αφορά το χρόνιο στρες που υφιστάμεθα καθημερινά στη σύγχρονη ζωή, και την παθολογική απόκριση σε αυτό, που είναι το συνεχές, δυσφορικό άγχος.

Όταν το στρες της ζωής ξεπερνάει τα όριά μας, δηλαδή την ικανότητά μας να το αντιμετωπίζουμε με σωστή διαχείριση και ψυχική ηρεμία, σιγά-σιγά αλλά σταθερά, μέσα στο πέρασμα του χρόνου, φθείρει και την ψυχική και τη σωματική μας υγεία, και μας κάνει ευάλωτους στη νόσο και στον θάνατο.

Το δεύτερο, που είναι πολύ πιο σπάνιο και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο ένα νέο άτομο ξαφνικά και απρόσμενα, είναι αυτό στο οποίο αναφερόμαστε με τον όρο «αιφνίδιος  θάνατος».

Το χρόνιο άγχος, προϊόν παρατεταμένου μη καλά ελεγχόμενου στρες, μέσω των ορμονών του στρες και της φλεγμονής, οδηγεί στα λεγόμενα χρόνια μη-μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως είναι η κατάθλιψη, η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, η αντίσταση στην ινσουλίνη, η υπερχοληστερολαιμία, η υπέρταση, τα ψυχοσωματικά νοσήματα, η οστεοπενία, η οστεοπόρωση, και ο καρκίνος, ενώ μας κάνει πιο ευάλωτους στις λοιμώξεις, όπως η COVID-19, κάτι που θλιβερά διαπιστώσαμε τα τελευταία τρία χρόνια.

Η λύση είναι η διαχείριση του στρες, ο υγιεινός τρόπος ζωής, όπως η μεσογειακή διατροφή, η μέτρια άσκηση, ο καλός ύπνος και η κανονικότητα του ύπνου και των γευμάτων, και φυσικά ή «άσκηση» των πανανθρώπινων αρετών στη κοινωνική μας ζωή.

«Το σύνδρομο της σπασμένης καρδιάς»

Το οξύ στρες μπορεί πολύ σπάνια να οδηγήσει σε ξαφνικό θάνατο. Οι, συνήθως, νέοι και φαινομενικά υγιείς άνθρωποι που το παθαίνουν, πάσχουν από ένα σύνδρομο οξείας καρδιακής ανεπάρκειας, που έχει περίπου 50% θνησιμότητα.

Το σύνδρομο αυτό έχει αποκληθεί «σύνδρομο της σπασμένης καρδιάς» (broken heart syndrome) ή σύνδρομο Takotsubo (που στα ιαπωνικά σημαίνει  «χταπόδι στο μπουκάλι» λόγω στου σχήματος της καρδιάς στην ακτινογραφία). Τα λιγοστά άτομα που το παθαίνουν είναι γενικά αγχώδη, που όμως έχουν και μεταλλάξεις σε γονίδια που οδηγούν στην παύση της λειτουργίας της καρδιάς, όταν οι ορμόνες του στρες είναι πολύ αυξημένες.

Μετά τη διάγνωση του συνδρόμου, η λύση για τους  επιβιώσαντες είναι η χρήση φαρμάκων που μπλοκάρουν την κατηγορία ορμονών του στρες που διεγείρουν την καρδιά, οι λεγόμενοι beta-blockers.  Στο μέλλον, θα μπορούμε να ταυτοποιούμε γενετικά τους ανθρώπους με ευαλωτότητα σε αυτό το σπάνιο, αλλά τραγικό σύνδρομο, έτσι ώστε να παίρνουν προληπτική αγωγή και να απέχουν από πολύ στρεσογόνα αθλήματα.

Συνεπώς, η απάντηση στο αν το άγχος σκοτώνει, είναι ναι. Και το ηθικό δίδαγμα είναι ότι είναι στο χέρι μας να το ελέγξουμε με το τρόπο που ζούμε και συμπεριφερόμαστε. Ζούμε στη χώρα του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη, και των Στωικών και των Επικουρείων φιλοσόφων. Η σοφία τους ήταν πολύ μπροστά. Ας τους θυμηθούμε.

πηγή: vice.com