Σε υγιείς ενηλίκους εξελίσσονται τα παιδιά που αθλούνται
Η τακτική σωματική δραστηριότητα και η ανάπτυξη μυϊκής μάζας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία έχουν βαθιά επίδραση στη μακροπρόθεσμη ψυχική και σωματική υγεία. Η έλλειψη άσκησης νωρίς στη ζωή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άγχους, κατάθλιψης, παχυσαρκίας, μεταβολικού συνδρόμου, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακών παθήσεων, και συνολικά μεγαλύτερη θνησιμότητα στην ενήλικη ζωή. Αντίθετα, παιδιά και έφηβοι που ασκούνται συχνά – ιδιαίτερα σε δραστηριότητες που ενισχύουν τη μυϊκή δύναμη – τείνουν να αναπτύσσουν πιο υγιές μεταβολικό προφίλ και να διατηρούν αυτά τα οφέλη κατά την ενήλικη ζωή.
Ένα από τα βασικά μακροπρόθεσμα οφέλη της μυϊκής αύξησης και ενδυνάμωσης σε νεαρή ηλικία είναι η αύξηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού. Ο μυϊκός ιστός είναι μεταβολικά ενεργός· τα άτομα με μεγαλύτερη άλιπη μυϊκή μάζα καίνε περισσότερες θερμίδες σε κατάσταση ηρεμίας σε σύγκριση με εκείνα με λιγότερους μύες. Με απλά λόγια, η μυϊκή ενίσχυση μέσω της άσκησης στην παιδική και εφηβική ηλικία μπορεί να «ενισχύσει» τον βασικό μεταβολισμό στην ενήλικη ζωή, βοηθώντας τον οργανισμό να καταναλώνει περισσότερη ενέργεια ακόμα και όταν είναι σε αδράνεια. Αυτός ο αυξημένος ρυθμός διευκολύνει τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, καθώς η μεγαλύτερη μυϊκή μάζα συνεπάγεται αυξημένες ενεργειακές ανάγκες για τη διατήρηση των βασικών λειτουργιών του σώματος.
Η άσκηση κατά την παιδική ηλικία συμβάλλει επίσης στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, ένα όφελος που μπορεί να διατηρηθεί και στην ενήλικη ζωή. Μια προοπτική μελέτη διάρκειας 20 ετών διαπίστωσε ότι τα παιδιά με υψηλότερη καρδιοαναπνευστική ικανότητα και μυϊκή δύναμη παρουσίαζαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ινσουλίνης νηστείας και μικρότερη αντίσταση στην ινσουλίνη στην ενήλικη ζωή. Μάλιστα, η φυσική κατάσταση στην παιδική ηλικία, και αερόβια και μυϊκή, συνδέθηκε αντίστροφα με δείκτες αντίστασης στην ινσουλίνη και με καλύτερη λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, ανεξαρτήτως άλλων παραγόντων. Αυτό δείχνει ότι η φυσική δραστηριότητα νωρίς στη ζωή «ρυθμίζει» τον μεταβολισμό της γλυκόζης με διαρκή τρόπο. Η βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη δεν προλαμβάνει μόνο τον διαβήτη αλλά συνδέεται και με καλύτερα επίπεδα ενέργειας και μεταβολικής ευρυθμίας στην καθημερινότητα. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που είναι και παραμένουν σωματικά δραστήριοι έχουν πολύ μικρότερες πιθανότητες να αναπτύξουν χρόνιες παθήσεις στην ενήλικη ζωή. Η έρευνα καταδεικνύει σαφώς τον πολύ σημαντικό προληπτικό ρόλο της πρώιμης άσκησης.
Οι νέοι που αποκτούν δυνατούς μυς και καλή καρδιοαναπνευστική κατάσταση έχουν επίσης δυνατότερα οστά, υψηλότερη σωματική απόδοση και μειωμένο κίνδυνο σωματικής αδυναμίας ή τραυματισμών λόγω ηλικίας. Εξίσου σημαντικά είναι τα ψυχικά και γνωστικά οφέλη της άσκησης σε νεαρή ηλικία, τα οποία κυμαίνονται από χαμηλότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης έως βελτιωμένη γνωστική λειτουργία στη μέση ηλικία και ενδεχομένως μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Αυτά τα μακροπρόθεσμα οφέλη απορρέουν τόσο από άμεσες φυσιολογικές αλλαγές – όπως πιο ισχυρό μεταβολικό και μυοσκελετικό σύστημα – όσο και από τη συνέχιση υγιών συνηθειών στη μετέπειτα ζωή. Με το να «χτίζουν δύναμη» από μικρή ηλικία, τα άτομα αποκτούν προστατευτικά πλεονεκτήματα που τα βοηθούν να παραμείνουν υγιή, δραστήρια και ψυχικά ισορροπημένα έως και την τρίτη ηλικία. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: τα ενεργά παιδιά εξελίσσονται σε πιο υγιείς ενηλίκους, σε σχεδόν κάθε διάσταση της υγείας.
Τα παραπάνω ευρήματα ενισχύουν τις δημόσιες συστάσεις υγείας να ενσωματωθούν τόσο αερόβιες ασκήσεις όσο και ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης στις καθημερινές συνήθειες των παιδιών και των εφήβων. Η καλλιέργεια της αγάπης για την κίνηση και άσκηση στη νέα γενιά, συνεπώς, δεν αφορά μόνο την άμεση φυσική κατάσταση – αλλά την εξασφάλιση ενός μέλλοντος με λιγότερες χρόνιες παθήσεις, καλύτερη ποιότητα ζωής και έναν δυνατότερο, πιο ευτυχισμένο πληθυσμό. Οι μύες και οι συνήθειες που αναπτύσσουν τα παιδιά σήμερα μπορούν πραγματικά να διαφυλάξουν το αύριό τους.
Ο Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ακαδημαϊκός – ομότιμος καθηγητής Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Πηγή: TA NEA
24/5/2025
Έντυπη Έκδοση – Γνώμες
