Αρνητικές Επιπτώσεις του Ηλεκτρονικού Τσιγάρου σε Παιδιά και Εφήβους

Η χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (vaping) έχει αυξηθεί ραγδαία στους νέους, με περίπου 2,5 εκατομμύρια μαθητές γυμνασίου και λυκείου στις Η.Π.Α. να δηλώνουν ότι το χρησιμοποιούν το 2022. Αυτή η τάση προκαλεί ανησυχία, καθώς το άτμισμα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σωματική και ψυχική υγεία, τη συμπεριφορά και τη σχολική απόδοση των εφήβων.

Γράφει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MD, MACP, MACE, FRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute.

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν νικοτίνη και άλλες βλαβερές ουσίες. Η νικοτίνη είναι ιδιαίτερα εθιστική, και οι έφηβοι μπορούν να αναπτύξουν εξάρτηση ακόμα και πριν τη συστηματική χρήση. Ο ατμός των ηλεκτρονικών τσιγάρων περιέχει τοξικές ενώσεις (όπως βαρέα μέταλλα και διακετύλιο) που προκαλούν φλεγμονές και βλάβες στους πνεύμονες. Eφηβοι που ατμίζουν παρουσιάζουν αυξημένο βήχα και συριγμό.

Η νικοτίνη επηρεάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη διάθεση και τον αυτοέλεγχο. Το άτμισμα συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης. Σε έρευνα του 2023, περίπου το 60% των εφήβων που άτμιζαν ανέφεραν συμπτώματα άγχους, ενώ πάνω από τους μισούς ανέφεραν κατάθλιψη – ποσοστά σαφώς υψηλότερα από συνομήλούς τους που δεν άτμιζαν.

Οι κοινωνικές επιρροές παίζουν καθοριστικό ρόλο. Πολλοί έφηβοι ξεκινούν λόγω πίεσης από συνομηλίκους ή διαφημίσεων που παρουσιάζουν το άτμισμα ως «μόδα». Η έκθεση σε περιεχόμενο υπέρ του ατμίσματος στα social media αυξάνει την πιθανότητα πειραματισμού. Επιπλέον, το άτμισμα μπορεί να αποτελέσει «πύλη» για άλλες ουσίες, καθώς οι χρήστες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να αρχίσουν να καπνίζουν κανονικά τσιγάρα.

Ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ραγδαία στα πρώτα 6 χρόνια της ζωής, ξανά στην εφηβεία, και συνεχίζει να αναπτύσσεται μέχρι περίπου τα 25 έτη. Η νικοτίνη μπορεί να βλάψει τα νευρωνικά κυκλώματα που σχετίζονται με τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Παιδιά και έφηβοι που κάνουν χρήση συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη συγκέντρωση και πτώση στη σχολική απόδοση. Σε έρευνα του 2023, το 87% των εκπαιδευτικών δήλωσαν ότι το άτμισμα επηρεάζει αρνητικά τη μάθηση και την επίδοση των μαθητών.