Η πανδημία της παχυσαρκίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΧΡΟΥΣΟΣ*

Η αύξηση του Δείκτη Μάζας Σώματος σε παιδιά και εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού

Μία από τις πρώτες δυσάρεστες παρατηρήσεις μου όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, το 2001, ήταν επάνω στις νέες καμπύλες αύξησης των παιδιών και εφήβων που είχαν πρόσφατα κατασκευάσει για τον ελληνικό πληθυσμό οι Χιώτης και συνεργάτες από την Α΄ Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ. Σύγκριση με παλαιότερες καμπύλες έδειξε ότι τα παιδιά μας είχαν ψηλώσει μεν, αλλά και είχαν πάρει βάρος δυσανάλογα πολύ για το ύψος τους. Αυτός ήταν ο λόγος που προστέθηκαν στις γενικές καμπύλες και εκείνες του Δείκτη Μάζας Σώματος, έτσι ώστε να είναι εμφανή τα όρια της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στα παιδιά και στους εφήβους. Η αύξηση του ΔΜΣ σε παιδιά/εφήβους είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες εξαπλώθηκε παντού. Οι αιτίες του φαινομένου είναι πολλές και περιλαμβάνουν την αφθονία «φθηνών» θερμίδων, την έλλειψη φυσικής άσκησης, τον ανεπαρκή ύπνο, την έλλειψη καθημερινής κανονικότητας στα γεύματα και στον ύπνο, και το ανελέητο ψυχο-κοινωνικο-οικονομικό στρες της σύγχρονης ζωής.

Η πανδημία της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας στη σύγχρονη ζωή έχει υπολογιστεί με βάση τον ΔΜΣ, με τις καμπύλες στα παιδιά και στους εφήβους να αντιστοιχούν –μέσω παρέκτασης των καμπυλών των ενηλίκων– στα κλασικά όρια του φυσιολογικού βάρους κάτω του 25, της υπερβαρότητας μεταξύ 25 και 30, και της παχυσαρκίας άνω των 30 kg/m2. Δυστυχώς, με βάση τον ΔΜΣ, η χώρα μας και η Κύπρος κρατούν τα σκήπτρα στην παιδική, εφηβική και νεανική υπερβαρότητα και παχυσαρκία, με πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών μας να έχει ΔΜΣ άνω του 26.

Τα τελευταία χρόνια, ένα πολύ κοινό, ακανθώδες και δυσεπίλυτο πρόβλημα –που επιτάθηκε με την επιδημία COVID-19– παρουσιάστηκε και κατακλύζει τα παιδιατρικά, παιδο-ενδοκρινολογικά και ενδοκρινολογικά ιατρεία: παιδιά, έφηβοι και νέοι με υπερβαρότητα και παχυσαρκία. Δυστυχώς, παρά τις έντονες θεραπευτικές προσπάθειες που καταβάλλονται από ομάδες ειδικών, μόνο ένα μικρό ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων ασθενών διορθώνει, και ένα ακόμη μικρότερο ποσοστό κρατάει το βάρος του χαμηλά, αφού το χάσει έπειτα από επίπονη προσπάθεια. Αν κάποιος μπορεί να γενικεύσει την επιτυχία απόκρισης των υπερβάρων/παχυσάρκων στη θεραπεία, θα έλεγε ότι όσο σοβαρότερη είναι η παχυσαρκία τόσο λιγότερα είναι τα ποσοστά επιτυχίας. Αυτή η κατά κράτος αποτυχία της θεραπείας μέχρι σήμερα τονίζει ότι, προς το παρόν, η πρόληψη είναι σημαντικότερη από τη θεραπεία.

Νέο φάρμακο

Ευτυχώς, όμως, πρόσφατα, η προσπάθεια της επιστήμης να βρει ένα φάρμακο κατά της παχυσαρκίας έφερε αισιόδοξα μηνύματα. Μια καινούργια κατηγορία φαρμάκων με αγωνιστική δράση πάνω στον υποδοχέα μιας γαστρεντερικής ορμόνης, της GLP-1 (Glucagon-like peptide 1), προκαλεί απώλεια 10%-15% του βάρους σώματος, με πολλές θετικές δράσεις στη λειτουργία της διατροφής και με λίγες επιπλοκές, πλήρως αντιμετωπίσιμες. Το φάρμακο χορηγείται με εβδομαδιαία υποδόρια ένεση και έχει ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς σε εφήβους ηλικίας 12-18 ετών, οι οποίοι χάνουν βάρος χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και το κρατούν χαμηλά εφόσον εξακολουθούν να το παίρνουν. Σύντομα, το φάρμακο θα είναι διαθέσιμο για χορήγηση και από το στόμα, ενώ νέα χημικά ανάλογα δημιουργούνται που συνδυάζουν τη δράση πάνω στον υποδοχέα της GLP-1 με ταυτόχρονη δράση στον υποδοχέα μιας άλλης γαστρεντερικής ορμόνης της GIP (Gastric Inhibitory Polypeptide). Τα τελευταία προκαλούν απώλεια βάρους μέχρι 25%. Το πεδίο της επιστήμης της παχυσαρκίας προχωράει ραγδαία και ένα φοβερά δύσκολο πρόβλημα υγείας με καταστροφικές συν-νοσηρότητες οδεύει προς τη λύση του.

* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής, Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.

 

Πηγή: kathimerini.gr