Προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης για βρέφη και παιδιά: Ένα κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα
Η παιδική και εφηβική παχυσαρκία έχει καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, με τα ποσοστά της χώρας μας να συγκαταλέγονται στα υψηλότερα στην Ευρώπη. Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης από την πρώιμη παιδική ηλικία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες για την αύξηση του προβλήματος, με πολλά τρόφιμα που προορίζονται για παιδιά να περιέχουν υψηλές ποσότητες ζάχαρης. Μια καλά οργανωμένη στρατηγική για την προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στη διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών και τη μείωση των ποσοστών παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας.
Γράφει ο Γεώργιος Π. Χρούσος, MD, MACP, MACE, FRCP, Ακαδημαϊκός-Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας, Διευθυντής, Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού, και Ιατρικής Ακριβείας, Επικεφαλής, Έδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος, Hellenic Pasteur Institute.
Οι πρώτες διατροφικές συνήθειες είναι καθοριστικές για την πορεία της ζωής ενός ατόμου. Η πρώιμη παρέμβαση για τη μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης μπορεί να επηρεάσει θετικά τη διαμόρφωση υγιεινών προτύπων διατροφής, περιορίζοντας τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, μεταβολικές διαταραχές, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, και καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα πρώτα χρόνια ζωής είναι η ιδανική περίοδος για την εισαγωγή υγιεινών εναλλακτικών τροφών που βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν προτιμήσεις για πιο θρεπτικά, λιγότερο εθιστικά τρόφιμα.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια κρίση παιδικής παχυσαρκίας, με περίπου 40% των παιδιών ηλικίας 10-12 ετών να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ένας από τους κύριους παράγοντες είναι η διάθεση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη που στοχεύουν ειδικά στο παιδικό κοινό. Από γιαούρτια με γεύσεις έως συσκευασμένα σνακ, τα προϊόντα αυτά ενισχύουν την κατανάλωση ζάχαρης, συχνά παραπλανώντας τους γονείς με χαρακτηρισμούς όπως “υγιεινά” ή “φυσικά”. Η έλλειψη ενημέρωσης των γονέων και η έντονη διαφήμιση εντείνουν το πρόβλημα. Έτσι, οι γονείς καταλήγουν να επιλέγουν τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη για τα παιδιά τους, χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους που αυτά εγκυμονούν.
Η μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης και η προώθηση τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη απαιτεί συντονισμένες ενέργειες που περιλαμβάνουν: 1. Εκπαίδευση των γονέων. Οι γονείς χρειάζεται να ενημερωθούν για τους κινδύνους που συνδέονται με την υψηλή κατανάλωση ζάχαρης και να ενθαρρυνθούν να επιλέγουν πιο υγιεινά τρόφιμα για τα παιδιά τους.
2. Παραγωγή υγιεινών προϊόντων. Οι εταιρείες τροφίμων πρέπει να ενθαρρυνθούν να μειώσουν την προσθήκη ζάχαρης στα προϊόντα τους και να διαθέτουν περισσότερες επιλογές χαμηλής ζάχαρης.
3. Πολιτικές υποστήριξης. Οι δημόσιες πολιτικές πρέπει να υποστηρίξουν αυστηρότερους κανονισμούς για τη διαφήμιση προϊόντων υψηλής ζάχαρης προς τα παιδιά, καθώς και να επιβάλλουν σαφέστερη επισήμανση στις ετικέτες των προϊόντων.
4. Υγιεινές επιλογές στα σχολεία. Οι παιδικοί σταθμοί και τα σχολεία μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση πιο υγιεινών επιλογών σνακ, αντικαθιστώντας τρόφιμα υψηλής ζάχαρης με θρεπτικά προϊόντα.
Ευαισθητοποίηση του κοινού και δράσεις πρέπει να περιλαμβάνουν:
1. Δημόσιες εκπαιδευτικές εκστρατείες, όπως μια πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης που μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις των γονέων για τη ζάχαρη και να ενθαρρύνει την υιοθέτηση πιο υγιεινών διατροφικών συνηθειών. Επίσης, διαφημιστικά μηνύματα σε μέσα μαζικής ενημέρωσης, εργαστήρια για γονείς, και συνεργασίες με «influencers» μπορούν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη της μειωμένης κατανάλωσης ζάχαρης.
2. Εισαγωγή διατροφικής εκπαίδευσης στα σχολεία. Η εκπαίδευση των παιδιών για τη σημασία της σωστής διατροφής μπορεί να τους προσφέρει τα εφόδια για να κάνουν καλύτερες διατροφικές επιλογές. Μέσα από εκπαιδευτικά εργαστήρια, παιχνίδια και διαγωνισμούς, τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν τη βλαβερή επίδραση της ζάχαρης και να υιοθετήσουν πιο υγιεινές συνήθειες.
3. Συνεργασία με εταιρείες τροφίμων. Η ενεργή συμμετοχή των εταιρειών τροφίμων είναι απαραίτητη για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας. Κίνητρα, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδοτήσεις για παραγωγή υγιεινών προϊόντων, καθώς και η προώθηση ξεκάθαρων ετικετών στις συσκευασίες, μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός πιο υγιεινού περιβάλλοντος κατανάλωσης.
4. Ρυθμιστικά μέτρα όπως αυστηρότερες ετικέτες που δηλώνουν σαφώς την περιεκτικότητα σε ζάχαρη, διαχωρίζοντας τις φυσικές από τις προστιθέμενες ζάχαρες και περιορισμοί στη διαφήμιση, όπως απαγόρευση διαφημίσεων προϊόντων υψηλής ζάχαρης κατά τη διάρκεια παιδικών προγραμμάτων και η αποφυγή χρήσης κινουμένων σχεδίων για την προώθησή τους μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά από επιθετικές διαφημιστικές πρακτικές.
Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας απαιτεί συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα. Οι πάροχοι πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, όπως παιδίατροι, μαίες, γενικοί γιατροί και διαιτολόγοι, μπορούν να ενημερώνουν τους γονείς και να προτείνουν υγιεινές επιλογές. Επιπλέον, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και οι διεθνείς φορείς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης και χρηματοδότησης. Η αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής πρέπει να παρακολουθείται μέσω δεικτών όπως: μείωση της κατανάλωσης ζάχαρης από τα παιδιά, ελάττωση των ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας, και αύξηση της διαθεσιμότητας τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας ζάχαρης. Τα δεδομένα αυτά θα επιτρέψουν τη συνεχή βελτίωση των στρατηγικών και τη διατήρηση των επιτευγμάτων. Συμπερασματικά, η προώθηση τροφίμων χαμηλής ζάχαρης για βρέφη και παιδιά είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα. Μέσω της εκπαίδευσης, των συνεργασιών και της θέσπισης υποστηρικτικών πολιτικών, μπορούμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια πιο υγιεινή γενιά Ελλήνων. Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας δεν είναι απλώς μια ανάγκη δημόσιας υγείας, αλλά μια επένδυση στο μέλλον της χώρας μας.
